مدیریت ژاپنی

یکی از مطالبات جامعه ما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، استقرار ارزش های اسلامی در تمام شئون جامعه به ویژه تصمیم گیری های حوزه مدیریت است. با نگاهی به متون مورد تدریس در مورد مدیریت و اصول آن، مشاهده می شود که این منابع آکنده از آموزه های ژاپنی و غربی بوده و در اغلب موارد در عمل سرلوحه اقدام مدیران سازمان های جوامع اسلامی قرار می گیرد. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا به مقایسه اصول مدیریت از دیدگاه اسلام و ژاپن پرداخته است. در نتیجه با مطالعه آیات قرآن کریم و سیره پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) به خصوص نهج البلاغه امیرالمؤمنین، نکات مطرح شده در مورد اصول مدیریت که شامل برنامه ریزی، تصمیم گیری، سازماندهی، هماهنگی، نظارت و ارتباطات می باشند، استخراج شده تا با معرفی آنها مساعدتی در سیاست گذاری های سازمان های جوامع اسلامی فراهم شود.

امروزه مدیران در دنیایی سرشار از پیچیدگی فعالیت می کنند و بواسطه تغییرات سریع آن در معرض شکست قرار دارند. بنابراین، چالش رویاروی آن ها توانایی بکارگیری تمامی استعداد های جسمی و ذهنی برای درک کلیهابعاد هر رویدادو اقدام صحیح در راستای آن است. «ذن [1] »، به عنوان روش منحصر به فرد آموزش جسم و ذهن که بر پایه بیداری و اشراق بنا شده با استفاده از تکنیک های خاص، امکان درک واقعیت به صورت خالص و بی واسطه و سپس اقدام بر پایه دیدگاهی عمل گرایانه را فراهم می آورد. بنابراین، بهره گیری از ذن در حوزه مدیریت، کلید اثربخشی مدیریتی محسوب می شود. به طوری که بدون برخورداری از ذن، شایستگی های عمومی و تخصصی مدیر نه تنها برای سازمان، بلکه برای خود او نیز ارزشمند نخواهد بود. ازاین رو، در مقاله حاضر تلاش شده با ارائه مبانی فلسفه ذن به عنوان نماد فرهنگ شرق، کاربرد آن در مدیریت بررسی شود و از طریق مقایسه مدیریت سنتی منتسب به غرب با مدیریت ژاپنی برخاسته از شرق، درک مفاهیم رمز آلود آن تسهیل و سهم عمده آن در اثربخشی بیشتر عملکرد مدیران ژاپنی به نمایش گذاشته شودتا مدیران بتوانند در صورت هم راستایی ارزش های فرهنگی خود با ارزش های زیربنایی ذن، از مزایای آن بهره مند شوند.