حسابجاری

حسابجاری یکی از مهمترین شاخص های عملکرد در هر اقتصاد و نقش های متعددی را در تحلیل های سیاستگذار توسعه اقتصادی ایفا می نماید. لذا در مقاله حاضر به بررسی عوامل تعیین کننده حسابجاری در ایران با استفاده از الگوی خودتوضیح برداری ساختاری مبتنی بر داد ه های فصلی 1395-1360پرداخته شده است. این مطالعه از لحاظ نظری بسیار نزدیک به مطالعات بیزر و همکاران(2004)، دنیل(1993) و برگین و شفرین(2000) در الگوسازی است اما در اینجا به ویژگی خاص اقتصاد ایران از نظر نرخ ارز و وابستگی به نفت مورد تاکید قرار گرفته است. همچنین به منظور شناسایی شوک های ساختاری از روش بلندمدت گالی(1992) و بلانچارد-کاه(1989) استفاده شده است. از طرف دیگر با استفاده از ابزار تجزیه واریانس خطای پیش بینی(FEVDs) و توابع عکس العمل آنی(IRFs) اثرات متقابل پویا از شوک های ایجاد شده در الگو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد شوک های تولید خالص دائمی و موقتی از نسبت بالایی در نوسانات تراز حسابجاری برخوردارند. همچنین نااطمینانی نرخ ارز و اثر قیمت نفت و درآمدهای نفتی بر حسابجاری حاکی از اهمیت بالای هریک از متغیرهای مذکور بعد از شوک های تولیدخالص در کنترل حسابجاری می باشد.

اهمیت حسابجاری و عوامل مؤثر بر آن، یکی از پایهایترین مقدمات تجارت بینالملل است که همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است. بهطورکلی هدف اساسی اقتصاد هر کشور رشد و توسعه پایدار به مفهوم تعادل داخلی و خارجی است، بنابراین با در نظر گرفتن تأثیر متقابل بخش داخلی و خارجی، هرگونه سیاست اقتصادی باید با توجه به این ارتباط متقابل اتخاذ گردد. با توجه به اهمیت تراز حسابجاری در تعیین سطح درآمد ملی و اشتغال و نیز در فرایند رشد و انباشت سرمایه، کشورهای درحالتوسعه و توسعهیافته سیاست و استراتژی مختلفی برای مقابله با محدودیت حسابجاری برگزیدهاند. هدف این مطالعه بررسی اثر نابرابری درآمدی و رشد اقتصادی بر تراز حسابجاری نفتی ایران با استفاده از الگوی خود رگرسیون برداری (VAR) و توابع واکنش آنی (IRF) و تجزیه واریانس (VD) در بازه زمانی (1395-1357) میباشد. متغیرهایی که در این مقاله برای برآورد مدل استفادهشده است شامل تراز حسابجاری با لحاظ اثر نفت، ضریب جینی بهعنوان شاخص برآوردکننده نابرابری درآمد و رشد اقتصادی با لحاظ اثر نفت میباشد. نتایج حاصل از یافتههای پژوهش در طی دوره موردبررسی نشان میدهد که شوک بهبود نابرابری درآمدی با واکنش منفی تراز حسابجاری و شوک بهبود رشد اقتصادی با واکنش مثبت تراز حسابجاری مواجه میشود.