درونمایه ها

حافظ را همه می شناسند و نمی شناسند و در موردش سخن زیاد گفته اند. بر اشعارش شرح های مفصلی نگاشته اند و از دیدگاه های گوناگون آن را مورد بررسی قرار داده اند. این مقاله کوتاه، شعر حافظ را از زاویه دیگری نگریسته است. حافظ واژه های زلف، گیسو، طره، موی و ... را فراوان در شعرش به کار برده است. اما خواننده، نه تنها از این تکرار خسته و ملول نمی گردد؛ بلکه هر بار تازگی و طراوت را در آن حس می کند.در این جا، قصد آن نیست که «زلف یار» را از زیر ذره بین عرفان بگذرانیم؛ بلکه توانایی و شگرد استادانه حافظ را در ساختن ترکیباتی نو از این واژه ها به نمایش درآورده ایم. حافظ یک واژه را در کنار واژه های دیگر می رقصاند و تازگی و زلالی را برایمان به ارمغان می آورد.

غدیر یکی از مهمترین سرچشمه های جوشان و الهام بخش شاعران و ادیبان در طول تاریخ به شمار می آید و شاعران زیادی در این زمینه بیتها سروده و شعرها گفته اند که هر یک بیانگر میزان ارادت ایشان به آستان مقدس امام علی (ع) می باشد. شعر عربی نیز از این قاعده مستثنی نیست  و موضوعات و دستمایه های غدیریه های عربی، چنان وسیع است که محدود به  بحث خاص و یا شاعری خاص نمی شود. با توجه به اهمیت والای موضوع غدیر و بازتاب  فراوان آن در اشعار عربی، بر آن شدیم تا اشعار عربی را با تکیه بر درون مایه ها و اسلوب این اشعار بررسی نماییم. مطالعات حاصل از این تحقیق حاکی از آنست که در میان درونمایه های فراوان  غدیریه های عربی، موضوعاتی از قبیل  ابراز ارادت به امام علی(ع) ، اشاره به آیه ولایت ، بیعت  با امام، نفرین دشمنان، اشاره به خلافت امام و نکوهش سقیفه بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است . اما از ناحیه ی اسلوب، سبک قصاید غالباً به صورت ایجاز است، گرچه در برخی موارد شاعران به استطراد و پراکنده گویی نیز پرداخته اند، غدیریه ها غالباً، جنبه ی اقناعی و اثباتی دارند ، البته این امر مانع از بهره گیری شاعران از ویژگی های زیبایی شناسی و بکارگیری  تصاویر شعری بدیع و جذاب نمی شود