آمبروزیانا

مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه کتابی است با مضمون اخلاقی و عرفانی و منسوب به امام صادق (ع) که در برهه های مختلف تاریخی موردتوجه عرفا و صوفیان بوده است و برخی صوفیان شروحی بر آن نگاشته اند. سبک نگارش کتاب نیز ازجهت چینش باب ها و محتوا بسیار شبیه به آثار صوفیانه است. درستی انتساب این کتاب به امام صادق (ع) همواره میان دانشمندان چالش برانگیز بوده است. بررسی بهانه ها و دستاویزهای مخالفان و موافقان نشان می دهد این دلایل در موارد مهمی برپایه بخش هایی از این کتاب است که به هیچ روی از بخش های اصیل آن نبوده و بعدها به آن افزوده شده است و یا بوده و نادیده انگاشته شده است. این موضوع مهم ارزشِ پرداختن به نسخه های خطی این کتاب را دوچندان می کند. ازطرف دیگر، بررسی نسخه های خطی آگاهی های ارزش مندی را درباره تاریخ پیدایش این کتاب به دست می دهد. نسخه های خطی این کتاب دارای چندگانگی های فراوانی است که کم تر در کتاب دیگری یافت می شود. چشم گیرترین اختلاف های موجود در این نسخه ها به اختلاف در مقدمه، تعداد ابواب، محتوای کتاب، و اختلاف در بخش پایانی کتاب بازمی گردد که باید بررسی شوند.