تاریخ عراق

جوادعلی اثرگذارترین فرد در شکل گیری مکتب تاریخ پژوهی عراق بود که بر مکتب مصر و سایر مکتب های عربی هم اثر گذاشت. ظاهرا او نخستین کسی است که یهودی نبود اما علاوه بر انگلیسی و آلمانی و یونانی و لاتین، زبان های بابل باستان و بسیاری از زبان های موسوم به سامی را آموخت. و بیش از نیم قرن درباره تاریخ عراق و شامات و جزیره العرب در دوران پیش از اسلام و صدر اسلام به پژوهش دقیق و روشمند پرداخت. نیز، احتمالا او نخستین کسی است که در دانشگاهی غربی از پایان نامه ای با موضوعی شیعی و اثنی عشری دفاع کرد. به تازگی سه گزیده از آثار او و مقالات راجع به او به زبان عربی منتشر شده است. نویسنده به بهانه این موضوع در نوشتار حاضر می کوشد پیرامون احواال و آثار او قلم فرسایی کند. وی در راستای این هدف، نخست نگاهی به زندگی علمی و شخصی جوادعلی و فعالیت های اجتماعی و سیاسی وی دارد. در ادامه، محتوای سه اثری را که راجع به جوادعلی و آثار او منتشر شده، مورد مداقه قرار می دهد. این آثار عبارتند از: 1. ابحاث فی التاریخ به کوشش نصیر الکعبی؛ 2. الآثار العربیه، چاپ اسکندریه، با مقدمه بشار عواد، 1914 ؛ 3. فی الحضاره و التاریخ، به کوشش حامد الظالمی، .1916