مفاتیح الحیاه

هدف از این پژوهش بررسی و تعیین عناصر برنامهٔ درسی براساس کتاب مفاتیح الحیاه آیت الله جوادی آملی است. پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد کیفی و با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و با استفاده از منابع موجود و در دسترس به توصیف و تحلیل عناصر برنامهٔ درسی در کتاب مفاتیح الحیاه پرداخته است. در این راستا براساس تعاریف عناصر برنامهٔ درسی، چهار عنصر اهداف، محتوا، روش و ارزشیابی به عنوان مؤلفه های اساسی در برنامه ریزی درسی انتخاب شدند. سپس کتاب مفاتیح الحیاه بررسی شد تا مشخص شود، در این کتاب سرشار از مبانی و اندیشه های اسلامی، چه مباحثی را می توان در برنامهٔ درسی پیاده ساخت. حاصل پژوهش در بُعد اهداف نشان داد، هدف های مهمی که باید در تعلیم وتعلّم مدنظر قرار گیرند، شامل هدف های شناختی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، زیستی جسمانی، اخلاقی و اعتقادی است. این هدف ها ازطریق آموزش علوم دینی، قرآن، حدیث، فقه، شعر دینی،                  مهارت اجتماعی، احکام عبادی، حرفه و صنعت، ورزش و تفریح های سالم، بهداشت جسم و روان و بهداشت محیط زیست تحقق می یابند. همچنین، بر تفکر و تدبر، گفت وگوی علمی، پرسشگری، تشکل های علمی، مشورت و گردشگری به عنوان روش های تدریس تأکید شد. درنهایت، مباحث مهم چهارمین عنصر، یعنی مؤلفهٔ ارزشیابی، آسان گیری و مدارا و پرهیز از سخت گیری با فراگیران بود.

یکی از مسائل مهم بسیاری از کشورهای مسلمان دستیابی به الگویی مطابق با پیش فرض های مذهبی و فرهنگی کشورها برای توسعه و پیشرفت می باشد. از آنجایی که اسلام نگاهی متفاوت به انسان و خواسته های او دارد، در بسیاری از مسائل دستورالعمل های جامعی در جهت رشد و توسعه بشریت ارائه داده است. براین اساس بیانات ائمه معصومین علیهمالسلام خاستگاه و محرک بسیاری از سازه های تفکری دال بر اصلاح سیستم های اقتصادی می باشد. پژوهش حاضر بر آن است با بررسی توصیفی-تحلیلی، مولفه های توسعه و پیشرفت اقتصادی را در سیره ائمه معصومین (ع) شناسایی و تبیین نماید. نوع پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و روش آن بر اساس نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. در این پژوهش، ابتدا با روش تحلیل مضمون، مولفه های توسعه و پیشرفت اقتصادی در پرتو رهنمودهای ائمه معصومین (ع) از کتاب مفاتیح الحیاه مورد شناسایی قرار گرفتند، سپس کدهای اولیه با استفاده از نرم افزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و 131مؤلفه شناسایی گردید. سپس جهت آزمون نتایج از تکنیک دلفی فازی استفاده شد. در نهایت، 13 مضمون پایه توسعه و پیشرفت اقتصادی از مجموعه داده ها شناسایی گردید.