مطالب مرتبط با کلیدواژه

اخلاق و دین


۱.

بررسی شاخصه اخلاق اسلامی و مؤلفه های آن در برنامه درسی مدارس متوسطه ایران (مطالعه موردی؛ کتب علوم اجتماعی)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اخلاق اخلاق اقتصادی اخلاق سیاسی اخلاق اجتماعی اخلاق و دین کتب علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۴۱۶
هدف این پژوهش، بررسی میزان توجه به شاخصه اخلاق و مؤلفه های آن در کتب علوم اجتماعی در دوره متوسطه نظری است. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی است و عناوین و مصادیق هر یک از مؤلفه های داده با استفاده از چک لیستی از معیارهای شاخصه اخلاقی در ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و عمومی جمع آوری شده است. جامعه آماری شامل کلیه کتب علوم اجتماعیِ مقطع متوسطه نظری، رشته ادبیات و علوم انسانی است که در مجموع چهار کتاب در نظر گرفته شده است؛ بنابراین، از روش سرشماری به عنوان نمونه استفاده شده است. برای سنجشِ میزان پرداخت و تحلیل سؤالات از آمار توصیفی سود برده شده است. در نهایت پس از بررسی کلی این نتایج، به این نکته پی می بریم که میزان توجه به شاخصه اخلاق در بُعد سیاسی در کتب علوم اجتماعی دوره متوسطه 27درصد، در بُعد اجتماعی (خانوادگی و شهروندی) 49درصد، در بُعد اقتصادی 10درصد و در بُعد عمومی 14درصد است که بین شاخصه اخلاق در ابعاد مختلف توازن خاصی برقرار نبوده و نیست و می طلبد مسئولان تعلیم و تربیت در بازنگری های آتی خود به آن توجه نمایند.
۲.

اخلاق کانتی از منظراستاد شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عقل عملی وظیفه گرایی غایت گرایی مطلق گرایی اخلاق و دین کانت مطهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۸ تعداد دانلود : ۵۲۱
کانت بر اساس فلسفه نقادی خود و با تکیه بر عقل عملی، به نظامی اخلاقی دست یازید که فلسفه اخلاق او را از جهاتی از دیگر فلسفه های اخلاق متمایز می گرداند. تکیه بر عقل عملی و نادیده گرفتن عقل نظری، وظیفه گرایی، صورت گرایی، اطلاق گرایی، تفکیک میان سعادت و کمال، تأکید بر حسن فاعلی، تقدم اخلاق بر دین، برخی از و یژگی های اخلاق کانتی است. استاد شهید مطهری ضمن تبیین و تحلیل دقیق فلسفه اخلاق کانت، با استفاده از نظام اخلاقی اسلام، به بررسی و نقد آن پرداخته است. ما در این مقاله ابتدا مختصری از اصول و مسائل محوری فلسفه اخلاق کانت را تبیین کرده و سپس از منظر شهید مطهری آن را بررسی و نقد می کنیم.
۳.

نقد و بررسی دیدگاه طه عبدالرحمن در باب رابطه دین و اخلاق(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اخلاق دینی اخلاق و دین طه عبدالرحمن عقلانیت ایمان مدرنیته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۸
رابطه میان دین و اخلاق، همواره یکی از موضوعات محوری در فلسفه اخلاق و فلسفه دین بوده است. طٰه عبدالرحمن - فیلسوفِ نامدار مراکشی - یکی از جریان ساز ترین اندیشمندان جهان عرب به شمار می آید و آراء و ایده های او در مسائل گوناگون فلسفی، او را به متفکری نظام ساز بدل کرده است. در باب رابطه دین و اخلاق نیز عبدالرحمن با طرح نظریه «اتحاد و یگانگی اخلاق و دین» به دنبال درافکندن طرحی نو است. به اعتقاد او، نگرش های رایج به رابطه اخلاق و دین، برخاسته از تفکری است که دوگانگی را، پیش فرض گرفته است؛ در حالی که اخلاق و دین دو تافته جدا بافته نیستند که دوگانگی میان آن دو معنا داشته باشد. در این مقاله، پس از بررسی نحوه نگرش عبدالرحمن به «اخلاق» و «دین»، به تحلیل و ارزیابی دیدگاه او در باب رابطه دین و اخلاق پرداخته و روشن خواهیم ساخت که او در اثبات اتحاد مفهومی و مصداقی دین و اخلاق ناکام بوده است.
۴.

خدمات دین به اخلاق؛ با نگاهی به روایات و سنت اخلاقی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خدمات دین اخلاق اسلامی اخلاق و روایات اخلاق و دین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۷۷
تبیین امکان و تحقق خدمات دین به اخلاق از مباحث ضروری در حوزه ارتباط اخلاق و دین بوده که می تواند مقدمات بهتری برای فهم دقیق تر از رابطه دین و اخلاق فراهم کند. در این مقاله سعی شده با تبیین دین و اخلاق و تمایزات آن دو در سنت اسلامی، خدمات صورت گرفته از جانب دین به اخلاق بررسی شود. در اثبات خدمات دین به اخلاق سعی بر آن بوده از روایات و سنت اخلاقی اسلام استفاده شود. در آخر نیز خدمات دین به اخلاق به دو قسم مستقیم و غیرمستقیم تبیین گردیده است؛ غیر مستقیم شامل تبیین عقل اخلاقی و تربیت آن است و خدمات مستقیم شامل معرفت افزایی اخلاقی، نظام سازی برای اخلاق و پشتیبانی از آن است. 
۵.

چهار فضیلت اخلاقی متناظر در قرآن و تورات؛ بررسی ریشه شناختی و تطورات معنایی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اخلاق و دین اخلاق توراتی اخلاق قرآنی بر زکو صدق طهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۰
متون مقدّس ادیان ابراهیمی در بسیاری از مفاهیم با هم مشترک اند و این در موضوع اخلاق به نحو برجسته ای نمایان می شود. این مقاله بر چهار فضیلت اخلاقی در قرآن و تورات متمرکز خواهد بود که افزون بر پیوندهای ریشه شناختی، به جهت کاربست های معنایی نیز به صورت حداکثری متناظر هم هستند. این چهار ریشه فعلی عبارتند از: بِرّ (ברר/ḇrr) «نیکی»، زکو زکی (זכה/zkh) «خلوص»، صِدق (צדק/ṣdq) «راستی» و طُهر (טהר/ṭhr) «پاکی». پس از مقدمه و بیان مسئله، مقاله متضمن چهار بخش، به ترتیب واژه های مذکور است. طبق یک الگوی تقریباً ثابت، ابتدا مباحث ریشه شناسی تاریخی ۔تطبیقی مطرح و از دورترین معنای حسّی تا تحولات معنایی واژه ها بررسی می شود و بعد از آن کاربست های معنایی مشترک - به ترتیب تاریخی - در تورات و قرآن آمده و در نهایت، در ضمن یک تحلیلِ معنایی پیوند آنها را بررسی شده است. بخش نتیجه گیری نیز به جمع بندی کلی، سِیر مباحث و برخی بایسته های پژوهشی اختصاص یافته است. 
۶.

ضابطه جهان شمول اخلاق از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اخلاق در قرآن قانون زرین اخلاق قانون سیمین اخلاق ضابطه جهانی اخلاق اخلاق و دین اخلاق جهان شمول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۲۰
یکی از دستاوردهای بسیار مهم اخلاق و فرهنگ بشری، این قانون کلی است که باید با دیگران چنان رفتار کنیم که انتظار داریم آنها با ما چنین رفتار کنند و از سوی دیگر نباید با دیگران چنان رفتار کنیم که دوست نداریم با ما رفتار کنند. این قانون که صورت مثبت آن با نام «قانون زرین» و صورت منفی آن با نام «قانون سیمین» اخلاق خوانده می شود در دل یک قانون اخلاقی بزرگتر قرار می گیرد که بر اساس آن انسان باید چنان رفتار کند که بتواند به رفتار خود صورت یک قانون کلی ببخشد. این قانون تحت عنوان «ضابطه جهان شمول اخلاق» نامیده می شود و در بسیاری از ادیان و فرهنگ های گوناگون نشانی از آن را می توان یافت. این قانون اخلاقی جهان شمول را در متون دینی اسلامی یعنی قرآن و روایات معصومان علیهم السلام نیز می توان جستجو کرد. در این مقاله، شواهد متعددی از تعالیم اخلاقی قرآن که از منظر ضابطه جهان شمول اخلاق می توان به آن ها نگریست، بررسی خواهد شد. نتیجه این بررسی، ارائه چشم اندازی جدید در نگریستن به تعالیم یا نظام اخلاقی قرآن خواهد بود.