آنالیز FT-IR

آثار باقی مانده از دوران حکومت ایلخانان مغول در ایران دارای ویژگی های معماری جالبی بوده و گنبد سلطانیه زنجان یکی از بناهای مهم این دوران است که آرایه های معماری گوناگونی را در خود جای داده است. یکی از این نمونه ها، آرایه های گچی است که در لایه نازکی بر روی پوشش های آجری در ایوان های بیرونی این گنبد با لایه های رنگی مزین گردیده است. این تزیینات شامل ترکیبات گوناگون رنگی است که تاکنون مطالعات علمی برای شناسایی آن ها و بسترهای مورداستفاده شان صورت نپذیرفته است. سؤال مطرح شده این است که این آثار با چه ترکیبات رنگی کارشده و آیا دارای ویژگی های خاصی هستند که تا به امروز باقی مانده و در اثر عوامل محیطی تخریب نگردیده اند. با نیل به این منظور در این پژوهش هدف شناسایی ترکیبات رنگی آرایه های گچی بود که با استفاده از روش لایه نگاری و آنالیزهای دستگاهی FT-IR و XRF برای شناسایی عنصری و ترکیبی مواد تشکیل دهنده رنگ ها استفاده شده است. بر اساس یافته های حاصل شده ترکیبات رنگدانه ها شامل اخرای قرمز، اخرای زرد، سیاه استخوان و کربنات کلسیم بود که بر روی بستر گچی مورداستفاده قرارگرفته است. رنگدانه ها دارای ساختار معدنی بوده و به همین علت ماندگاری بیشتری نسبت به رنگدانه های آلی در برابر عوامل مخرب محیطی دارند و این امر سبب ماندگاری طولانی مدت آن ها در محیط بیرونی بوده است و ساختار مقاوم آن ها دلیل اصلی باقی ماندن تا به امروز این آثار است.