مکاتب امنیتی

مکاتبامنیتیمجموعه ایازنظریاتورهیافت هایتبیین کنندهمفهومامنیت،مبتنی بربنیان هاینظریهستی،معرفتوانسان شناختیمختلف،روایت هایمختلفیازامنیت، ویژگی هاومختصاتآنبهدستداده اند. تأثیرگذارینظریه هادرسیاست هاوسیاستگذاری هایامنیتی،لزومبررسیو نقدایننظریاتراایجابمی کند .زمینهپایگیجغرافیاییو ایدئولوژیکدرچارچوبپارادایمهستی شناسیومعرفت شناسیمدرن، تفاوتماهویدردرک معنایامنیتدرجهانتنوعاتهستی شناختیوانسان شناختیایجادکردهاست. دراینمقاله،ضمن معرفیمکاتبامنیتیموجود،نقدهایموجودوضرورتطرحنگرشینوینبهمعناوادراکامنیت مبتنیبرواقعیاتتنوعهویتیموجودبررسیشدهاست.  

اندیشیدن به معضلات امنیتی به پیدایش مکاتب مختلف امنیتی منجرشده است. هریک از این مکاتب با توجه به مبانی و رویکردهای متفاوت، به مفهوم سازی و تبیین ابعاد و تحلیل چارچوب مفهومی امنیت پرداخته اند. حاصل آن مجموعه ای از ایده ها، روش ها و مطالعات موردی است که به مطالعات امنیتی مشهور شده است. هدف این مقاله بررسی، ارزیابی و نقد مکاتب موجود امنیتی است. نتیجه بررسی انجام شده بیانگر آن است که مکاتب امنیتی بر مبانی نظری هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی های مدرن استوار شده اند و از نظر مسائل عینی نیز بیشتر به جوامع غربی، اروپایی و آمریکایی تعلق دارند و تبیین ها و نقدهای موجود بیشتر درون پارادایمی است، تا نقد جوهری هستی شناسی و انسان شناختی که از رویکردی متفاوت در فهم و مقوله سازی درباره امنیت نشات گرفته باشد. نقدهای درون پارادایمی نتوانسته است راهی برای برون رفت از معضل نا امنی بیابد و نیاز به طرح نظریاتی دارد که منشاء پارادایمی متفاوت به امنیت داشته باشد.تغافل و ناتوانی مکاتب امنیتی غربی در تبیین تمامی وجوه امنیت، همواره عرصه را برای ظهور نظریات و مکاتب جدید بازگذاشته است.

جمهوری اسلامی ایران در قرن بیست ویکم با شکل جدیدی از جنگ که در ادبیات نظامی به نام جنگ هیبریدی یا ترکیبی معروف است دست وپنجه نرم می کند. بنابراین الزامات حکمرانی در جنگ ترکیبی بایستی در سیاست گذاری کلان کشورها در اولویت قرارگیرد. این پژوهش با رویکرد شناخت شناسانه الزامات حکمرانی در جنگ ترکیبی با رویکرد آینده پژوهی افق1404 را مورد بررسی قرارداده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که سلطه گری آمریکا از زمان جنگ دوم جهانی تا کنون برای سلطه در جهان، در برابر کشورهایی که حاضر به پذیرش سلطه آن نشده اند، باشیوه های مختلفی هم چون استفاده از سلاح هسته ای، جنگ شناختی، انقلاب رنگی، حمله نظامی، تحریم، شبکه سازی اجتماعی و جنگ ترکیبی برخورد کرده است. در همین راستا این پژوهش به منظور ایجاد الگویی برای دستیابی به حکمرانی در جنگ ترکیبی تدوین شد. ضمن دقت در حفظ انسجام و اقتدار نیروهای مسلح، بایستی این اطمینان ایجاد شود که جمهوری اسلامی ناتوان از برخورد با توطئه ها و فتنه گری آمریکا و متحدانش نیست، اما همه ی راه حل های مواجهه با فتنه ها، توطئه های ناشی از نبرد ترکیبی، سرکوب نیست؛ زیرا بخش عمده آشوب های داخلی، ماهیتی فتنه-گون و روانی دارد و بایستی پرده ها کنار رود تا آن گاه خود مردم بساط آشوب ها و توطئه ها را جمع کنند؛ بنابراین استکبارستیزی ملت ایران، سیاست و نگاهی مستحکم و منطقی بوده و بایستی تداوم داشته باشد.