انحراف خلاق

هدف: امروزه انحراف خلاق تنها عاملی است که می تواند منجر به خلاقیت و نوآوری های جدید در سازمان ها گردد. هدف غایی از انجام این پژوهش، ارائه مدل انحراف خلاق به عنوان یک رفتار ناسازگار فردی با استفاده از یک رویکرد کیفی است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: جهت شناسایی مقوله ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان با طرح پرسش هایی باز و با روش نمونه گیری نظری استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده های کیفی این پژوهش بر اساس دستورالعمل استراوس و کوربین شامل سه مرحله اصلی کدگذاری اطلاعات انجام گردید. یافته های پژوهش: طبق نتایج، مؤلفه مدیریتی و سازمانی (شرایط علی)، فشار ساختاری (پدیده اصلی)، انحراف خلاق (راهبرد کنش/واکنش)، ویژگی های کنشگران (زمینه)، شرایط مدیریتی و بیوگرافیک (شرایط مداخله ای) و پیامدهای مثبت و منفی در سطح فردی و سازمانی (پیامدها) استخراج و مدل انحراف خلاق توسعه یافت. محدودیت ها و پیامدها: در میان بدیل های مختلف واکنش کارکنان به دستورات مدیر، یکی از آن ها سرپیچی بوده است که در این پژوهش مورد رصد واقع شد. درحالی که سایر بدیل ها همچون بوتلینگ که شباهت بسیاری به انحراف خلاق دارد در پژوهش های آتی نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد. پیامدهای عملی: خروجی این پژوهش می تواند گامی در جهت چگونگی تکامل ایده های خلاق کارکنان باشد. ابتکار یا ارزش مقاله: پژوهش حاضر با در نظر داشتن اشتراکات بین دو پدیده انحراف و خلاقیت، پیش فرض های قبلی در خصوص تقسیم بندی مثبت و منفی این پدیده را درهم شکسته و انحراف خلاق را به عنوان پدیده ای خنثی معرفی می کند.

کثرت قوانین دستوپاگیر و بعضاً متعارض و وجود سازمانهای نظارتی متعدد موجب شده است که مدیران سازمانها صرفاً به مجریان قوانین ابلاغی تبدیل شده و هرگونه ابتکار و نوآوری درراستای منافع سازمان و فراهنجارهای اجتماعی از آنها سلب شود. بااینحال، جرئتورزی مدیر و توان وی در ایجاد شبکههای سیاسی میتواند به دورزدن مقررات محدودکننده درراستای منافع سازمان و خروج خلاقانه از بنبست قوانین کمککننده باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر جرئتورزی مدیر بر انجام رفتارهای انحرافی خلاقانه در سازمان باتوجهبه نقش میانجی شبکهسازی سیاسی در دانشگاههای دولتی ایران است. پژوهش حاضر برحسب هدف، کاربردی و براساس روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را معاونین و مدیران امور مالی دانشگاههای دولتی ایران به تعداد 425 نفر تشکیل میدهند که باتوجهبه جدول مورگان تعداد 202 نفر از آنها بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامههای آمیز و فلین (2007)، گالپرین (2002) و ژین و پیرس (1996) بهترتیب برای سنجش جرئتورزی مدیر، انحراف خلاق و شبکهسازی سیاسی استفاده شده است. برای تجزیهوتحلیل دادههای پژوهش، از روش مدلسازی معادلات ساختاری و نرمافزار pls استفاده شد. یافتههای پژوهش نشاندهنده آن است که جرئتورزی مدیر هم بر رفتارهای انحرافی خلاقانه و هم بر شبکهسازی سیاسی افراد در محل کار تأثیر مثبت و معنیداری دارد. همچنین متغیر شبکهسازی سیاسی رابطه میان جرئتورزی مدیر و انحراف خلاق را درجهت افزایشی تقویت میکند.

در بسیاری از شرکت ها مسیری که از طرح ایده های خلاقانه توسط افراد تا نائل شدن به نوآوری پیموده می شود، به دلایل زیادی به صورت کامل پیاده سازی نمی شود. چنین شرکت هایی متقاعد شده اند که باید از ایده های بدیع و نو کارکنان استفاده موثر نمایند و این مهم جز با انحراف خلاق میسر نمی شود. در همین راستا، هدف از انجام این پژوهش، طراحی مدل انحراف خلاق در شرکت ملی نفت ایران با استفاده از روش گراندد تئوری به عنوان یکی از روش های کیفی بوده است . در این پژوهش ابتدا با روش نمونه گیری نظری 11 تن از متخصصان و استادان دانشگاه و شرکت ملی نفت ایران انتخاب شده و مصاحبه های عمیق با آنها صورت گرفت. پس از آن در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی مولفه های انحراف خلاق شناسایی شدند. طبق نتایج، مولفه های مدیریتی و سازمانی ( شرایط علّی )، انحراف خلاق (راهبرد کنش/کنش متقابل)، ویژگی های کنشگران و ویژگی های ایده (زمینه)، شرایط مدیریتی، سازمانی و بیوگرافیک (شرایط مداخله ای) و پیامدهای مثبت و منفی در سطح فردی و سازمانی (پیامدها) استخراج و مدل انحراف خلاق طراحی گردید.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر انحراف خلاق بر اینرسی نوآوری با نقش میانجی هوشمندی منابع انسانی است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و در زمره پژوهش های توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 1600 نفر از کارکنان سازمان های دانش بنیان استان لرستان هستند که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری طبقه ای تعداد اعضای نمونه آن 309 نفر برآورد شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه استاندارد است که روایی آن با استفاده از روش اعتبار محتوا و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ تأیید شد. در این پژوهش برای بررسی و آزمون فرضیه ها، رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای Smart Pls2 و Spss 19 به کار رفت. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که انحراف خلاق بر اینرسی نوآوری و هوشمندی منابع انسانی تأثیر مثبت و معنی داری دارد. همچنین نتایج پژوهش مبین آن است که هوشمندی منابع انسانی نقش میانجی در تأثیر انحراف خلاق بر اینرسی نوآوری دارد. ازاین رو به عنوان یک نتیجه کلی می توان گفت که در سازمان های دانش بنیان منابع انسانی هوشمند با استفاده از انحراف خلاق و تخطی خلاقانه از مقررات بوروکراتیک و دست و پاگیر سازمان، موجب نوآوری شده، سازمان های دانش بنیان را از اینرسی نوآوری به دور نگه می دارند.