میراث ادبی

امروزه مطالعات میان رشته ای از اهمیت بسزایی در بسیاری از شاخه های علمی به ویژه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی برخوردار است. پژوهش درباره گردشگری فرهنگی و زیرشاخه های آن همچون گردشگری ادبی نیز از حوزه های مطالعاتی میان رشته ای است، بویژه در حوزه رشته های ادبیات، جغرافیا و مطالعات فرهنگی. علی رغم غنای ادبیات و میراث ادبی ایران این شاخه از گردشگری تاکنون در کشورمغفول مانده است. این پژوهش با بهره گیری از روش کیفیِ تحلیل مضمون از طریق گردآوری دیدگاه ها و داده های متنی موجود پیرامون گردشگری ادبی در ایران، در گام نخست چالش های توسعه گردشگری ادبی در ایران را شناسایی کرده و در گام دوم رهیافت های لازم برای غلبه بر آن ها را شناسایی و تجزیه و تحلیل نموده است. یافته های پژوهش نشان می دهد چالش های یاد شده قابل دسته بندی به 6 مضمون اصلی و 43 مضمون فرعی و رهیافت های مورد نظر نیز قابل دسته بندی به 10 مضمون اصلی و 69 مضمون فرعی است.

در جهان کنونی بخش گردشگری از اهمیت بسزایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی برخوردار است. کشور ایران علی رغم برخورداری از پتانسیل های فراوان به لحاظ جاذبه های گوناگون طبیعی و انسانی-فرهنگی تا کنون نتوانسته است به موقعیت قابل توجهی در این زمینه دست یابد. در این شرایط"گردشگری ادبی" به عنوان یکی از زیربخش های گردشگری فرهنگ و میراث شناخته می شود که در مقایسه با دیگر اشکال گردشگری از مزیت نسبی برای کشور برخوردار می باشد. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی، از طریق گردآوری فضای گفتمانی موجود پیرامون گردشگری ادبی در ایران، به واکاوی، بازنمایی و تحلیل و استنتاج در این باره می پردازد. هر گونه متنی یا نوشته ای که به طور مستقیم و غیر مستقیم به موضوع گردشگری ادبی در ایران می پردازد، به عنوان منبع داده گردآوری گردید، مانند: مقاله، متن سخنرانی، متن مصاحبه های منتشر شده در انواع رسانه ها، گزارش های علمی و خبری، یاداشت ها و نوشته های شخصی و غیره. بر اساس یافته های پژوهش گزاره های مطرح در گفتمان گردشگری ادبی در ایران ذیل چهار موضوع کلی قابل دسته بندی است. مفهوم و تعریف گردشگری ادبی؛ مسائل و مشکلات و موانع توسعه گردشگری ادبی؛ راهکارهای توسعه و ترویج گردشگری ادبی؛ کارکردها و پیامدهای گردشگری ادبی. نتایج پژوهش دربردارنده دستاوردهای نظری و کاربردی برای مجموعه ذینفعان توسعه گرشگری ادبی است.