دانش مالیاتی

هدف این مقاله، مطالعه علم سنجی تولیدات علمی پژوهشنامه مالیات به عنوان تنها نشریه علمی پژوهشی حوزه دانش مالیاتی در ایران، بین سال های 1387- 1397 می باشد. داده های پژوهش با به کارگیری ابزار سیاهه وارسی گردآوری و با استفاده از نرم افزار اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار آماری گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد؛ در طول سال های مورد مطالعه 273 مقاله منتشر شده که 626 نویسنده در تولید این مقالات مشارکت داشته اند، از این تعداد 484 نفر را مردان و 142 نفر را زنان تشکیل داده اند. با در نظر گرفتن سطح تحصیلی و مرتبه علمی نویسندگان؛ کارشناسان ارشد با 42 درصد و استادیاران با 28 درصد در صدر جدول نویسندگان قرار دارند. در عین حال 15 درصد مقالات تک نویسنده ای و 85 درصد حاصلِ کارگروهی بوده است. در بین دانشگاه ها و مراکز علمی، دانشگاه علامه طباطبائی با 27 مقاله در رتبه اول و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی به همراه دفتر مطالعات و تحقیقات مالیاتی با 16 مقاله در رتبه دوم قرار گرفته اند. از نظر گرایش موضوعی، 11 درصد از آثار منتشر شده در حوزه ارزیابی کارکنان و ادارات مالیاتی بوده، مالیات بر درآمد شرکت ها با 7/3 درصد و فرار مالیاتی با 6/6 درصد در رتبه های بعدی قرار دارند.

مقدمه و هدف پژوهش: دراین تحقیق در راستای شناخت بررسی عوامل موثر بر فرهنگ مالیاتی ازدیدگاه مودیان و کار شناسان مالیاتی اداره کل مالیات بر ارزش افزوده شهر تهران، رویکردها و مدل ها ی مختلف مطرح و بررسی شده و سپس ضمن بررسی نظرات پاسخگویان، از دیدگاههای ارائه شده از سوی آنها استفاده شده است. روش پژوهش: به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر نوع داده ها، کمی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. مدل معادلات ساختاری (SEM)روش برای تجزیه و تحلیل مدل مفهومی است که در این تحقیق تحلیل داده های با استفاده از نرم افزار LISREL 8. در دو بخش: تحلیل عاملی تاییدی (CFA) و مدل ساختاری انجام شد. در بخش اول، ویژگی های فنی از پرسشنامه با قابلیت اطمینان شاخص، همگرا بررسی و بخش دوم ضرایب ساختاری برای بررسی فرضیه ما مورد استفاده قرار گرفت. یافته هاو نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که یکی از موانع برای تحقق مالیات بر درآمد مالیات بر فرهنگ است. براساس نتایج تحقیق حاضر احساس نگرش مثبت به شغل و تناسب محیط شغلی کارگزاران مالیاتی، ضمانت اجرایی و تکریم ارباب رجوع و حفظ وحراست از شان کار گزاران، ضمانت اجرایی و تکریم ارباب رجوع و حفظ وحراست از شان کار گزاران از جمله عوامل تاثیر گزار بر فرهنگ مالیاتی می باشند.

پژوهش پیش رو با هدف بررسی تاثیر اخلاق مالیاتی، حسابداری ذهنی و دانش مالیاتی خویش فرمایان بر تمکین مالیاتی آنها ( مطالعه موردی مودیان حقیقی استان یزد ) در بازه زمانی سال 1401 تا 1402 صورت گرفته است. پژوهش از نظر ماهیت و روش، از نوع پژوهش های توصیفی-پیمایشی بوده و از نظر هدف، کاربردی قلمداد می گردد. جامعه آماری متشکل از مودیان حقیقی شهر یزد می باشد و نمونه آماری نیز از طریق فرمول کوکران و به روش نمونه گیری در دسترس انجام شده است که در نهایت تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که برای سنجش تمکین مالیاتی از پرسشنامه گوزل و همکاران (2019)، برای سنجش اخلاق مالیاتی نیز از پرسشنامه پالیل (2010)، برای سنجش دانش مالیاتی از پرسشنامه حاج محمدی (1393) و برای سنجش حسابداری ذهنی از پرسشنامه رادینتو (2020) استفاده شده است. روایی محتوایی- صوری و روایی سازه (تحلیل عاملی تأییدی، روایی همگرا و واگرای) ابزار پژوهش بررسی و مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از آزمون ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی سنجیده شد و با توجه به اینکه مقدار آلفا برای همه متغیر های پژوهش بیشتر از 0.7 به دست آمد، با اطمینان می توان پایایی ابزار پژوهش را تأیید کرد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است که در بخش اول جداول و نمودارهای فراوانی و در بخش دوم از روش حداقل مربعات جزئی، به وسیله نرم افزارهای SPSS و SmartPLS ، جهت آزمون فرضیات و ارائه نتایج پژوهش استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که دانش مالیاتی، حسابداری ذهنی و اخلاق مالیاتی بر تمکین مالیاتی مودیان حقیقی تاثیر مثبت و معناداری دارند. علاوه بر این، دانش مالیاتی بر حسابداری ذهنی تاثیر مثبت و معناداری داشته اما حسابداری ذهنی نتوانسته رابطه بین دانش مالیاتی و تمکین مالیاتی را تعدیل نماید و همچنین در استفاده از حسابداری ذهنی تفاوتی بین گروه زن و مرد خویش فرما مشاهده نشد.