مطالب مرتبط با کلیدواژه

حکمروایی آب


۱.

تحلیلی انتقادی بر سیاست شهری آب از منظر ظرفیت نهادی (مورد شناسی: شهر بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ظرفیت نهادی حکمروایی آب مدیریت شهری بیرجند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۷۳۶
آب گنجینه مشترک انسان ها و تخریب منابع آبی به منزله تخریب پایه های توسعه است. نگاهی نقادانه به سند چشم انداز و برنامه های فرادست شهری و منطقه ای، گویای این مهم است که نشانه هایی از تغییر تفکر سنتی به نگاه سیستمی در حوزه آب در حال تکوین است. با توجه به استانداردهای بین المللی، شهر بیرجند در زمره شهرهای حساس به آب قرار داشته است و بررسی ظرفیت نهادی آب درجهت بهبود عملکرد مدیریتی در محدوده مورد مطالعه حیاتی به نظر می رسد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ظرفیت نهادی شهر بیرجند درخصوص مدیریت بهینه و یکپارچه منابع آب و همچنین ایجاد نظام حکمروایی شایسته آب و با نگاه کمّی- کیفی، به لحاظ روش، تحلیلی- توصیفی و به لحاظ هدف، کاربردی است. به منظور گردآوری اطلاعات موردنیاز علاوه بر مطالعات اسنادی، تعداد 50 پرسشنامه نیز از سوی صاحب نظران حوزه شهری، آب، اعم از سیاست گذاران، مدیران و کارشناسان مجرّب فنی و حقوقی آب در شهر بیرجند تکمیل شد. داده ها پس از ورود به نرم افزار آماریSpss  و Amos، با استفاده از مدل معادلات ساختاری، تحلیل عاملی و تحلیل مسیر، مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تحلیل یافته ها حاکی از آن است که رابطه سیاست و قوانین به صورت معناداری بر تقویت ظرفیت نهادی مؤثر است؛ در عین حال تقویت ظرفیت نهادی آب به بهبود و توسعه توان عملیاتی مدیریت آب وابسته است؛ بنابراین تشویق مشارکت بخش خصوصی، مشارکت کاربران و نظم در پاسخگویی و ذی حسابی کم ترین تأثیر و تمرکززدایی قوانین و استفاده از علوم و فناوری های جدید بیشترین تأثیر را درجهت تقویت ظرفیت نهادی آب در محدوده مورد مطالعه دارند؛ از این رو انجام اصلاحات نهادی آب درجهت افزایش کارآیی، بهره وری و توسعه عدالت توزیعی آب در شهر بیرجند ضروری بوده و راهبرد نهایی تحول مدیریت آب، تحریک اراده جمعی کنشگران در جهتی واحد برای دستیابی به حکمروایی شایسته آب است.
۲.

تحلیلی بر کنشگران و نهادهای رسمیحکمروایی چالش کم آبی حوضه آبخیز زاینده رود(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمروایی آب چالش کم آبی زاینده رود دست اندرکاران کلیدی نهاد های رسمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۴۰۱
به اذعان بسیاری از محقیق، چالش فزاینده کم آبی در بسیار از مناطق کشور در حکمروایی نا مناسب منابع آب در سطوح حوضه های آبخیز ریشه دارد. بررسی تعاملات دست اندرکاران مختلف و ترتیبات نهادی تاثیرگذار بر آن از عناصر کلیدی ارزیابی سیستم حکمروایی موجود محسوب می شود. هدف تحقیق حاضر تحلیل نقش و جایگاه کنشگران کلیدی و سیاست های رسمی آنها در حکمروایی چالش کم آبی حوضه آبخیز زاینده رود می باشد . بدین منظور پس از تعیین 23 دست اندرکاران و سازمانهای کلیدی در سطح استان اصفهان و سه استان مرتبط یزد، خوزستان و چهارمحال و بختیاری نشست های متعدد با دست اندرکاران مورد نظر برگزار و داده های همکاری و مشارکت آنها و همچمین همسویی سیاست های هر کدام از آنها با چالش کم آبی حوضه آبخیز با استفاده از ابزار مصاحبه و پرسشنامه طراحی شده جمع آوری شد. سپس ماتریس شبکه همکاری و سیاست های کنشگران تنظیم و شاخص های مرکزیت درجه ورودی، مرکزیت درجه خروجی و مرکزیت بینابینی در نرم افزار Ucinet مورد سنجش قرار گرفت . نتایج تحقیق نشان می دهد که آب منطقه ای استان اصفهان و شورای هماهنگی زاینده رود در مقایسه با سایرکنشگران از جایگاه بالاتری در فرایند تصمیم سازی و جریان اطلاعات شبکه همکاری سازمانی مدیریت منابع آب برخوردار هستند. از طرف دیگر کنشگران کلان منابع آب از جمله شرکت مدیریت منابع آب ایران و شورای هماهنگی زاینده رود و در سطح بعدی کنشگران محلی همچون آب منطقه ای، استانداری و نمایندگان استان اصفهان مهمترین منتقدین سیاست های حکمروایی منابع آب زاینده رود می باشند. در مقابل سیاست های جهاد کشاورزی، کشاورزان و مدیریت منابع آب استان اصفهان دارای بیشترین انتقاد از طرف سایر کنشگران بوده است.
۳.

امنیت و حکمروایی آب در مناطق شهری

کلیدواژه‌ها: بحران آب حکمروایی آب امنیت آب OECD مدیریت آب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۲۳
با توجه به اینکه امروزه بحران آب تا حد زیادی یک بحران حاکمیتی است، بهبود حکمروایی آب به رفع چالش های فعلی و آینده آب کمک می کند. حکمروایی آب به عنوان مجموعه ای از قوانین، رویه ها و فرآیندهای سیاسی، نهادی و اداری تعریف می شود که از طریق آنها تصمیمات اتخاذ و اجرا می شود، ذی نفعان می توانند منافع خود را بیان کنند و نگرانی های خود را مطرح کرده و تصمیم گیرندگان در قبال مدیریت آب پاسخگو باشند. اصول حکمروایی آب پیشنهاد شده توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) به ایجاد سیاست های عمومی ملموس با جهت گیری اثربخشی، کارایی، قابلیت اطمینان و مشارکت کمک می کند. هدف از این تحقیق استفاده از چارچوب شاخص حکمروایی آب (OECD) و شناسایی شکاف ها و چالش ها برای حکمروایی آب است. این چارچوب به عنوان یک ابزار تشخیصی برای ارزیابی استفاده شد. روش پژوهش، توصیفی – تحلیلی است و به منظور گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و از گزارش های بین المللی، مقالات و پایگاه های اینترنتی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که به طور کلی، یک چارچوب قانونی قوی و همچنین نهادهای اجرایی در زمینه مدیریت آب وجود دارد و ارتباط خوبی بین آنها برقرار است. با این حال، چالش های اصلی شناسایی شده بیشتر در ابزارها می باشد، به دلیل اینکه به طور کامل اجرا نمی شوند و یا به کل اجرا نمی شوند.