روح جمعی

ظهور ساوینی مقارن بود با اوج عقل گرایی طبیعی در ساحت تفکر حقوقی اروپا. مکتب طبیعی گرا واقعی بر نقش اجتماع در شکل گیری قوانین نمی گذاشت و برای تاریخ یک ملت در شکل گیری حقوق ارزشی قائل نبود. در چنین فضایی بود که ساوینی از روح جمعی برآمده از تاریخ یک ملت و نقش آن در ایجاد حقوق صحبت به میان آورد. ساوینی گفتمانی جدید در دنیای حقوق ایجاد کرد که وفق آن حقوق مانند زبان هر ملت یک پدیده منحصر به فرد اجتماعی-تاریخی و نه صرفاً عقلی و جهان شمول محسوب می شود. با این وجود عقاید ساوینی در نهایت ابهام و پیچیدگی مطرح شده اند. در این میان، آنچه بیش از دیگر مفاهیم مطروحه از سوی ساوینی شگفتی حقوقدانان را موجب شده است، مفهوم است که نویسندگان فارسی زبان با قدری مسامحه از آن با عنوان روح جمعی ملت یاد کرده اند؛ اما فی الواقع ساوینی به چه معناست و خاستگاه تاریخی این مفهوم چیست؟ این نوشتار می کوشد در چارچوبی توصیفی-تحلیلی از معنی در نظر ساوینی پرده بردارد. با ایضاح این مطلب، در پایان مشخص خواهد شد که ساوینی بیش از آنکه حقوقدانی تاریخ گرا باشد، آغازگر نوعی رمانتیسیسم حقوقی است.

اخلاق کار همان اخلاق شغلی، مسئولیت اخلاقی فرد از حیث شغلی در سازمان مربوطه است که دارای ویژگی هایی چون سخت کوشی، ارج نهادن به کار و تلاش، روحیه همکاری و مشارکت در کار، تعلق و تعهد به کار و وظایف شغلی، مسئولیت پذیری، صرفه جویی در بهره گیری از منابع، خلاقیت و ابتکار عمل داشتن، خودگردانی و تسلط به کار، نظم و دقت در کار، وقت شناسی و خوش قول بودن، درستکاری و پرهیز از تقلب و فریب و مفاسد اقتصادی است. جامعه ایرانی در مقایسه با جامعه جهانی، با مسائل اقتصادی، بی ثباتی، گرانی، تورم، فضای کسب وکار و شکاف طبقاتی مواجه است. این مسائل بیشتر به عوامل فرهنگی درونی از جمله اخلاق برمی گردد. مقاله حاضر درصدد مطالعه ریشه های عوامل مؤثر بر اخلاق کار در جامعه ایرانی است که با روش پیمایش انجام گرفته است. جامعه آماری مطالعه شامل 38 مورد تحقیق می باشد که 21 مورد به روش تعمدی با رعایت اعتبار تحقیق و کیفیت نشر و نویسندگان انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد که سطح اخلاق کار در سه سطح بالا (۳۱ درصد)، متوسط (۱۵ درصد) و پایین (۵۴ درصد) قرار دارد و به طورکلی سطح اخلاق کاری در ایران پایین است. همچنین، بین عوامل شغلی، روانی، دین داری، تعهد، سازمانی، حکمرانی، عدالت و سرمایه اجتماعی با اخلاق کار رابطه معناداری وجود دارد.

اخلاق کار اسلامی نقش مهمی در رضایت شغلی کارکنان دارد. هدف اصلی پژوهش مطالعه تأثیر اخلاق کار اسلامی بر رضایت شغلی کارکنان است. روش پژوهش از نوع «فراتحلیل» بوده و در بازه زمانی 1389-1400 به روش «نمونه گیری تعمدی» با حجم نمونه 23 سند «پیمایشی» است. نتایج نشان می دهد بین اخلاق کار اسلامی و رضایت شغلی رابطه معنا داری وجود دارد و مقدار اثر کلی آن برابر با 39/0 درصد است. هرچه اخلاق کار خلاق اسلامی در سازمان ها تقویت شود به همان میزان رضایت شغلی نیز بهتر خواهد شد. در این میان مؤلفه های اخلاق کار، ازجمله تمرکز کاری (41 درصد)، روابط شغلی (38 درصد)، سختکوشی (26 درصد)، روح جمعی و مشارکت (18 درصد)، تعهد شغلی (27 درصد)، و تأخیر لذت (38 درصد) بر رضایت شغلی تأثیر معنا داری داشته است.