منظره نگاری

توجه به عالم طبیعت به عنوان لذت، حظ زیبایی شناختی و کار هنری، تاریخچه ای دارد که تبار شناسی آن ما را به فهم انواع تجارب تاریخی و انسانی انباشته شده در مفاهیم طبیعت و منظره نزدیک می کند. در دوره باروک تنوع سبک ها وگرایشات به اوج خود رسید. آن ها معمولاً یک مضمون را درطول دوره ای خاص یا منطق ه ای خاص ترجیح می دادند. یکی از این گرایشات منظره نگاری بود، که تا قبل از آن در نقاشی ها فقط در پس زمینه استفاده می شد، اما در سده هفدهم به صورت موضوع اصلی مورد توجه قرار گرفت. ژانر منظره در اروپا از تجربه طبیعت به عنوان یک عامل و ارزش فرهنگی برجسته، در جوامعی که به تدریج مدرن می شدند بیرون آمد. این مقاله توصیفی در باب منظره نگاری قرن هفدهم در هلند  و مطالعه  ه ای در باب ارتباط میان"منظره" و "ارزش فرهنگی" است. مسئله این پژوهش چرائی توجه به منظره پردازی در هلند است. این که چه چیزی سبب شد که هلندی ها با انگیزه ای خاص به منظره نگاری به پردازند، سؤالی است که دراین پژوهش بدان پاسخ داده می شود؟ هدف این نوشتار شناخت بیشتر ژانر «منظره»در نقاشی است. در مجموع در این نوشتار، ژانر منظره نگاری هلند از لحاظ محتوا و درون مایه تحلیل  می شود. شیوه تحقیق این مقاله کیفی بوده و روش جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای صورت پذیرفته است.

منظره نگاری یکی از متداول ترین انواع نقاشی در تاریخ هنر جهان به شمار می رود. منظره و چشم اندازهای گوناگون و زیبا در طبیعت، هموارهیکی از موضوعات مورد توجه نقاشان و البته مخاطبان آن ها بوده است. در طول حیات نقاشی، پیوسته نقاشانی به منظره و منظره نگاری به عنوان سوژه اصلی آثار خود پرداخته اند. هرچند که منظره نگاری به معنای رایج امروزی از قرن هفدهم میلادی به وجود آمد و به طور کلی از عمر زیادی برخوردار نیست با این حال منظره نگاری به عنوان یک موضوع مستقل در نقاشی ایرانی بسیار متأخرتر است. مقاله حاضر پژوهشی است تاریخی و توصیفی که سعی داشته است با شیوه کتابخانه ای و میدانی به زمان  پیدایش منظره نگاری در نقاشی معاصر ایران و همچنین معرفی چند تن از آغازگران این شیوه به ویژه "محمودخان صبا ((ملک الشعرا)) " بپردازد. بطور کلی نتایج تحقیق حاضر اذعان می دارد که سرآغاز منظره نگاری در ایران به دوران قاجار متأخر می رسد و از سویی دیگر، "محمود خان صبا" یکی از مهمترین آغازگران این گونه از نقاشی در ایران به شمار می رود و تعداد قابل توجه ای از آثار به جای مانده از وی را مناظر تشکیل می دهند.