عرف

عرف گرایی اثباتی در اخلاق به دیدگاهی اطلاق می شود که بر اساس آن به وسیلة عرف می توان به کشف ارزش ها و وظایف اخلاقی پرداخت. دیدگاه مزبور مورد حمایت اندیشمندان غربی و اسلامی قرار گرفته است. ادله ای که ایشان بر باور عرف گرایانة خود ارائه کرده اند، شامل ادلة عقلی و نقلی (آیات و روایات) است. بررسی این ادله به سبب دلالت های نسبی گرایانه و نتایج زیانبار فرهنگی ناشی از ترویج این باور، ضروری به نظر می رسد. ازاین رو در پژوهش حاضر بخشی از ادلة نقلی ایشان یعنی ادلة قرآنی را بررسی کرده ایم. افزون بر این، با تحلیل آیات الهی، دیدگاه قرآن کریم دربارة اعتبار معرفتی عرف از لحاظ کاشفیت از ارزش و وظایف اخلاقی استخراج شده است. بررسی ادلة قرآنی عرف گرایان اثباتی اخلاقی حاکی از آن است که هیچ یک از آنها توان اثبات مدعای ایشان را ندارد. همچنین تحلیل آیات قرآن کریم نشان از آن دارد که از منظر آیات الهی، فهم و رفتار عرفی را نمی توان کاشف از ارزش ها و وظایف اخلاقی دانست.