عوامل پایداری

بکارگیری بی رویه نهاده های تولید به منظور افزایش عملکرد طی دهه های اخیر و در نتیجه تخریب محیط زیست، اهمیت توجه به پایداری کشاورزی و استمرار تولید همراه با حفظ منابع طبیعی را دو چندان کرده است. در این راستا پژوهش حاضر نیز به تحلیل و تبیین عوامل اصلی پایداری کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی با استفاده از تحلیل عاملی می پردازد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز مطالعه با مراجعه به مراجع گوناگونی نظیر سازمان جهاد کشاورزی، سازمان آب منطقه ای استان آذربایجان شرقی و سالنامه های آماری استان و شهرستان ها جمع آوری شد. نتایج مطالعه نشان داد که 5 عامل بقای اجتماعی، حمایت های زیربنایی، بقای اقتصادی، بقای زیست محیطی و عملیات کشاورزی پایدار محور که از 16 شاخص تشکیل شده اند، بیش از 70 درصد واریانس عوامل پایداری کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی را تبیین می کنند. با توجه به نتایج پیشنهاد می-شود با اتخاذ سیاست هایی در جهت بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی و نیز افزایش امکانات و خدمات روستا نظیر امکانات بهداشتی و آموزشی در جهت بقای اجتماعی پایداری عمل شود. همچنین توصیه می شود خدمات زیربنایی نظیر صنایع تبدیلی کشاورزی، تعاونی های کشاورزی و امکانات مکانیزاسیون در مناطق روستایی گسترش یابد، زیرا این عوامل می تواند نقش مهمی در کاهش هزینه های تولید و واسطه گری و افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی ایفا کند.

در سازمان های پروژه محور، طرح های متعدد باعث شده که تحولات گوناگونی در روش ها و سیستم و ساختار سازمان ایجاد شود. از این رو، برای استفاده بهینه از فرصت ها و کنترل پیشرفت پروژه ها باید با مدیریتی جامع و یکپارچه پروژه های سازمان را به انجام رساند. در این مقاله، به کمک ترکیبی از روش های کیفی، به شناسایی عوامل موثر پایداری در انتخاب سبد پروژه ها پرداخته شده است. نخست، با به کارگیری تکنیک نظریه داده بنیاد، عوامل شناسایی شده در سه گروه اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی طبقه بندی می شوند، سپس با استفاده از تکنیک دیمتل رابطه میان این عوامل شناسایی می شود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد اثرپذیرترین عامل مسئولیت پذیری، اثرگذارترین عامل هزینه و مهم ترین عوامل مسئولیت پذیری و هزینه اند. همچنین عوامل ضایعات و ریسک متغیرهای اثرگذار تاثیر بیشتری از سایر عوامل خواهند داشت.

امروزه پایداری و ناپایداری یکی از چالش های روستایی است.از همین رو هدف این پژوهش شناسایی مهم ترین عوامل پایداری و ناپایداری روستاهای شهرستان زرین دشت است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را روستاهای شهرستان زرین دشت تشکیل می دهد که براساس سرشماری عمومی سال 1395 تعداد 7927خانوار بوده است. جهت انتخاب حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که دراین پژوهش 366 سرپرست خانوار به عنوان نمونه انتخاب شده است. روش انتخاب روستاهای نمونه (روستاهای شهرستان زرین دشت) طبقه بندی منظم و روش تکمیل پرسشنامه ها تصادفی ساده بوده است. جهت تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که 7 عامل اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی، زیرساختی،خدماتی، بهداشتی و مخاطرات محیطی به ترتیب مهم ترین عوامل پایداری و ناپایداری روستاهای شهرستان زرین دشت می-باشند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که ضعف در عوامل ذکر شده به خصوص عوامل اقتصادی و اجتماعی با ناپایداری سکونتگاه های روستایی ارتباط مستقیمی دارد.