خودِ آرمانی

هدف از مطالعه حاضر 1 آزمون مدل سیستم خودهای انگیزشی زبان دوم در بستر آموزش رسمی زبان خارجه در ایران است تا با توجه به سایر ویژگیهای این حوزه، تصویری روشن تر از تأثیرات سیستم خودهای انگیزشی بر میزان مهارت زبان آموزان به دست آید. شرکت کنندگان این پژوهش، شامل 892 دانش آموز و دانشجو بودند که از طریق نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش پرسشنامه های سیستم خودهای انگیزشی زبان دوم (دورنیه و تاگوچی، 2010)، آزمون استاندارد مهارت در زبان انگلیسی نلسون (300D) و پرسشنامه موقعیت اجتماعی- اقتصادی بود که میزان انگیزش و سطح مهارت انگلیسی این شرکت کنندگان را مورد سنجش قرار داد. نتایج نشان داد که مهارت در زبان انگلیسی را به ترتیب نگرش به یادگیری زبان انگلیسی، خودِ آرمانی و خودِ بایسته تبیین می کنند و اینکه انگیزش از طریق خودِ بایسته و انتظارات اطرافیان در جهت یادگیری زبان شکل نمی گیرد بلکه براساس نگرشی است که محیط یادگیری فراهم می کند. همچنین، وضعیت اجتماعی-اقتصادی خودِ آرمانی را تعدیل کرده و بر یادگیری زبان دوم تاثیرگذار است، یعنی افراد طبقه اجتماعی- اقتصادی بالا، خودِ آرمانی بالاتری داشتند، به طوری که این امر عملکردشان را بهبود بخشیده بود. در صورتی که افراد طبقه اجتماعی- اقتصادی پایین از مزایای انگیزشی خودِ آرمانی زبان دوم بی بهره بودند.

کشور ایران ازلحاظ قومی دارای وضعیت ناهمگن است و هر یک از این اقوام با فرهنگ و آداب ورسوم و هویتی خاص که امروزه «سبک زندگی» خوانده می شود، از یکدیگر شناخته می شوند. شناخت سبک زندگی هر قوم با شرایط و ویژگی های خاص آن قوم، مجموعه تصمیم گیران کلان کشوری را در تدوین سیاست های کلان مدیریتی یاری می کند. به همین دلیل سبک زندگی قوم بلوچ ایرانی به عنوان یکی از کهن ترین اقوام ایرانی به ویژه در دوره پس از وقوع انقلاب اسلامی، موردمطالعه قرارگرفته است تا با شناسایی دقیق گرایش های مردم بلوچ درزمینه انتخاب نوع سبک زندگی خود نسبت به عوامل مؤثر در آن آگاهی کافی کسب شود. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش پیش رو، پرسش نامه است و پس از انتخاب جامعه آماری با استفاده از روش تصادفی ساده، بین پاسخ دهندگان توزیع و نتایج حاصله از آن با نرم افزارهای تحلیل آماری مورد ارزیابی قرارگرفته است. جامعه آماری این تحقیق به سه گروه اصلی تقسیم شده است که گروه اول از بین افراد بلوچ دارای تحصیلات دانشگاهی، گروه دوم از بین افراد دارای بلوچ تحصیلات حوزوی اهل تسنن و گروه سوم نیز از بین نمایندگان بلوچ شوراهای شهر و روستا انتخاب شده است. بر اساس نتایج کسب شده از پژوهش حاضر، بین انواع احساس از خود و نوع سبک زندگی انتخابی کنشگران جامعه قومی بلوچ، رابطه وجود دارد؛ زیرا افراد بر اساس میزان تعلق به یکی از سه نوع احساس از خود آرمانی، وانمودی و وجودی به ترتیب دارای سبک زندگی مدرن، نیمه مدرن نیمه سنتی و سنتی هستند. یافته های پژوهش اثبات می کند نوع آرمانی احساس از خود در بین گروه افراد دارای تحصیلات دانشگاهی، نوع وانمودی احساس از خود در بین گروه نمایندگان شوراهای شهر و روستا و نوع وجودی احساس از خود در بین گروه تحصیل کردگان حوزوی و طیف مذهبی قوت دارد؛ لذا اثبات می شود هرچه کنشگران جامعه قومی بلوچ، دارای تحصیلات دانشگاهی بالاتری باشند، نسبت به نهادهای فرهنگی مدرن گرایش بیشتری از خود نشان داده و دارای سبک زندگی مدرن تر و گرایش های قومی و مذهبی ضعیف تری هستند، لیکن هرچه تحصیلات به سمت حوزوی رفته و میزان گرایش های قومی و مذهبی افراد تقویت می شود، سبک زندگی سنتی انتخاب می شود البته متغیرهای زمینه ای دیگری نیز ازجمله جنسیت، سن، سطح تحصیلات، میزان درآمد، شغل، نوع مسکن و جغرافیای محل زندگی نیز در نوع انتخابی سبک زندگی مؤثر است.

از آن جا که نقش معلم در موفقیت زبان آموزان همیشه حائز اهمیت بوده است، ویژگی های فردی آن ها از جنبه های مختلف مورد توجه قرار گرفته است. در بین ویژگی های مختلف، رشد هویت یکی از پیچیده ترین مسائل در حوزه ی زبان شناسی کاربردی است؛ زیرا یادگیری یک زبان خارجی تغییرات بسیاری در سیستم ارزشی و انگیزشی فرد ایجاد می کند که به نوبه ی خود ممکن است باعث تغییر هویت گردد. بنابراین، این تحقیق با روش کمّی و به صورت پیمایشی یک نیاز مهم همچون درک احتمالی دانشجومعلم های زبان انگلیسی در محیط تربیت معلم ایران را در پرتو نظریه ی خود احتمالی مورد بررسی قرار داد. بدین منظور پرسشنامه ی "درک احتمالی معلمان زبان انگلیسی از خویش" با طراحی و اعتبار سنجی کریمی و نوروزی (2019)، بین 141 دانشجو معلم با روش نمونه-گیری تصادفی توزیع گردید. با استفاده از آزمون های آماری همچون آزمون نا-پارامتری دو جمله ای و آزمون رتبه ای فریدمن نشان داده شد که بینش دانشجومعلمان نسبت به خودآرمانی خویش از نظر مطلوبیت در رتبه اول، نسبت به آن چه باید باشند در رتبه دوم و نسبت به آن چه می ترسند باشند در رتبه سوم قرار گرفته است. نتایج این پژوهش برای دانشجو-معلمان، استادان و کارشناسان تربیت معلم مفید بوده و زمینه رشد درک خویش و ارتقا حرفه ای را برای دانشجو-معلمان رشته زبان انگلیسی فراهم می کند.