آواتاریسم

توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیر زیادی در زندگی انسان گذاشته است. دامنه این توسعه، در آینده، مجموعه ای از تهدیدها و فرصت ها به همراه خواهد داشت که برای مواجهه فعال با آن باید آن را شناخت و آماده شد. آواتاریسم، پدیده نوظهوری است که رشد و گسترش آن از کشف روشی نوین برای پرکردن خلأ های ارتباطی انسانی منشأ می گیرد. این پژوهش با تمرکز بر روشی جدید در آینده پژوهی باعنوان «تحلیل لایه ای علت ها»، درصدد تجزیه وتحلیل علل آواتاریسم است؛ بنابراین بااستفاده از «روش دلفی» نسبت به هم گرایی دیدگاه های 16 نفر از خبرگان تحقیق اقدام شده است. مطابق نتایج پژوهش در آشکارترین سطح علّی، عناصری نظیر رشد فناوری، تنوع طلبی و سرگرم سازی، شکل گیری این پدیده را توجیه می کند. در لایه بالاتر، عناصری اساسی تر نظیر تمرکز بر نیازهای اشباع نشده بشری به علت نیاز به ارتباط و تعامل و جذابیت های اقتصادی و اجتماعی تاثیرگذار بوده اند. در لایه سوم که عوامل بنیادی آواتاریسم را مطرح می کند ملاحظه می شود که فلسفه شکل گیری این پدیده در تفکر انسان محوری و تلاش برای تقلیل گرایی نظام هستی صرفاً در چارچوب توانمندی های انسان، ریشه دارد، ضمن اینکه تفکر غالب در پیدایش این رویکرد تمایل به قهرمان سازی است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ابعاد آواتاریسم و تحلیل تأثیرات آن بر تحولات فرهنگی آینده کشور ایران است. با پیشرفت روزافزون فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در عصر دانش بنیان، یکی از پیامدهای مسلم دیجیتالی شدن جوامع انسانی، شکل گیری زندگی دوم یا زندگی در فضای مجازی به موازات زندگی حقیقی است. آواتارها به عنوان اعضای جامعه مجازی آینده، ویژگی های اساسی انسان آینده را رقم خواهند زد که این امر، شناخت آینده را در گروی شناخت آن ها قرار می دهد. پژوهش حاضر ازنظر نوع هدف، توسعه ای و ازنظر روش اجرا، توصیفی-تحلیلی است، همچنین روش مورداستفاده برای آینده پژوهی «سناریوسازی بااستفاده از رویکرد GBN» است که بااستفاده از این روش به ترسیم و تصور آینده با طراحی سناریوهایی فرضی پرداخته شد. جامعه آماری پژوهش را خبرگان دانشگاهی در حوزه مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات تشکیل می دهند. درنهایت با تشکیل ماتریس دوبعدی که در محور عمودی، مؤلفه های فرهنگی و فنی و در محور افقی، مؤلفه های هم افزایی مثبت، هم افزایی مثبت و منفی و هم افزایی منفی، قرار گرفته اند؛ درمجموع شش سناریو تدوین شده و تأثیرات آواتاریسم بر تحولات فرهنگی آینده ایران در این سناریوها تحلیل شده است.