دیرینه محیط

نهشته های رودخانه ای آرشیوهای مهمی از تکامل و توالی های رسوبی کواترنری اند که واکنش شبکه های زهکشی را نسبت به تغییرات محیطی منعکس می کنند. در این پژوهش، رسوبات دیرینه رودخانه سقز در یک پروفیل با استفاده از آنالیزهای فیزیکی و شیمیایی بررسی شد. شناخت ویژگی های رسوب شناسی این پروفیل بر اساس جنس، رنگ، و موقعیت قرارگیری لایه ها امکان پذیر شد. از هر یک از نهشته های رسوبی پروفیل نمونه برداری شد. از بیست نمونه برداشت شده مقاطع نازک تهیه شد و مطالعات کانی شناسی، دانه شماری، منشأ یابی فیزیکی رسوبات، و تشخیص نوع سیمان کربناتی انجام گرفت. آنالیز ایزوتوپ اکسیژن هم در دَه نمونه برای بررسی شرایط اقلیمی نهشته ها استفاده شد. بررسی های کانی شناسی در مورد سنگ منشأ رسوبات آواری نشان داد که ماهیت نهشته ها شامل نهشته آبرفتی متأثر از پدوژنیک، نهشته آبرفتی درشت دانه، و نهشته دشت سیلابی است. یافته های دانه شماری نشان داد که، به لحاظ خرده های آذرین، در نمونه ها دانه های ولکانیکی فراوانی بیشتری دارد. مقادیر δ18O کربنات های سیمانی رسوبات کنگلومرایی از 34/9- تا 18/8- در هزار بر حسب pdbمتغیر است. میانگین و انحراف معیار این مقادیر هم به ترتیب 81/8 و 4/0 به دست آمد. دمای هوا در هنگام تشکیل کربنات های سیمانی 9/7 درجه سانتی گراد بود که حدود 5/5 درجه نسبت به زمان حاضر سرد تر است.

مهندسی معکوس محیطی از روش های جدید است که می توان به اتکای آن تصویری از دیرینه محیط به دست آورد. این روش می تواند این پیام را برای محققان داشته باشد که با چه شرایطی امکان تجدید حیات محیط های گذشته وجود دارد. سیستم های دینامیک که متکی به داده های محیطی زمان حال است با طبقه بندی متغیرها و براساس نظریه «کیاس»5 درنرم افزار  Vensimاین امکان را فراهم می آورد تا الگوریتم دینامیک روابط بین متغیرها و نحوه وابستگی آن ها با استفاده از مدل سازی «سیستم های پویا» امکان پذیر و با محدویت های سیستم های استاتیک مواجه نباشد. در این پژوهش با استفاده از داده های Dem 10 متری، تحلیل اسناد مکتوب و داده های میدانی، به بازسازی فضای محیط گذشته چاله جازموریان مبادرت شد. نتایج نشان داد: 1- سطح دریاچه جازموریان، در کنترل عوامل محیطی نقش مؤثری دارد؛ 2- در صورت به کارگیری سناریوی احیای دریاچه مطابق با تراس 390 متری به عنوان کارآمدترین سیاست در راستای کنترل گرد و غبارها می تواند متوسط سالیانه DSI را به یک کاهش دهد؛ 3- با احیای دریاچه، اثر منفی گرد و غبار از طریق افزایش رطوبت نسبی هوا، افزایش درصد پوشش گیاهی و رطوبت سطحی خاک تا 75 درصد خنثی خواهد شد.