حیطه اخلاقیات

محققان اسلامی از منظرهای مختلف به مقوله اخلاق نگریسته اند و مطالب مختلف و گاه پراکنده ای در این زمینه مطرح کرده اند. ورود و خروج محققان به این مبحث ، یکسان نیست. به ویژه این که نگرش آنان از این جهت که به صِرف عقل اعتماد کرده اند یا نقل یا هر دو ، متفاوت است. بسیاری اوقات چندان به دنبال تنظیم یک نظام اخلاقی یا ساختار معین نبوده اند و یا دست کم نگاه استقلالی به آن نداشته اند و از این رو ، چندان تصریحی به «نظام اخلاقی» ندارند. البته ، بی تردید اگر« نظام اخلاقی» تعریف شود و منظور از«ساختار» آن تبیین شود و با این نگاه به مجموعه آن چه در« اخلاق» آورده اند، نگریسته شود ، چه بسا بتوان نظام اخلاقی خاص و ساختار معین از آن استخراج کرد که کار چندان ساده ای نیز نیست. پاره ای از نویسندگان ومحققان معاصر به مسئله «نظام اخلاقی» و «ساختار» آن توجه مستقل نموده اند و مسئله «نظام اخلاقی» و شرایط و پیش فرض های آن را برجسته کرده اند که کار بسیار پسندیده ای است، اما آن چه در این مقاله ارائه می شود ؛ نگاه جدیدی به ساختار اخلاق اسلامی است که سابق بر این در کتب اخلاق اسلامی پیشینه ای برای آن یافت نشده است.