حقیقت زیبایی

ادراک زیبایی یکی از ادراکات آدمی است. شناخت این نوع ادراک و تبیین ویژگی های آن از مسائل زیبایی شناسی می باشد. در دو کتاب از آثار علامه طباطبایی، از این نوع ادراک به عنوان ادراکی اعتباری اشاره شده است. در این دو اثر که یکی فلسفی و دیگری عرفانی است توضیحی در این خصوص داده نشده است. کوشش نگارنده بر آن است تا بر اساس اعتباری دانستن این نوع ادراک، به نتایجی در خصوص مباحث مربوط به ادراک زیبایی برسد. در این نوشتار بر اساس تعریف ارائه شده از فعل اعتبار؛ نشان داده شده است که نسبت دادن زیبایی به اشیاء، توسط قوه خیال، نسبتی اعتباری بوده و فقط نسبت دادن آن به حقیقت اصیل، حقیقی است. پس از بیان ویژگی های فلسفی این نوع حکم، عوامل درونی مربوط به ادراک کننده و عوامل بیرونی مربوط به ادراک شونده نیز، به عنوان عواملی حقیقی به بیان آمده است. سرانجام نشان داده شده که چگونه این نوع ادراک مانند سایر اعتباریات، وسیله رساندن آدمی به کمال حقیقی اش خواهد بود.

هنر معاصر بی آنکه در پی بینش معنوی و اصالت معنا باشد، زیبایی حقیقی را در حد هیجانی کاذب که از طریق بازی های فرمی و فرم سازی های متنوع پدید آمده، تنزل داده است. به همین سبب توجه ویژه هنرمندان مسلمان و متعهد به ارزش های اخلاقی و معنوی جهت آفرینش هنر متعالی امری ضروری و مهم تلقی می گردد. بازتعریف و معنایابی ارزش ها در متون کلامی در مسیر خلق هنر با منطق معنایابی وحدانی نیازمند توجه به «سیر نزولی اسماء الله»، «رابطه صورت و معنا در اثر هنری» و «حقیقت حُسن و زیبایی» می باشد تا بتواند تفکر هنر اسلامی را به خلق هنر متعالی منجر سازد ( مسئله ). پژوهش حاضر از نوع کیفی و با رویکرد تحلیل محتوا و بهره گیری از ابزار کتابخانه ای به مطالعه و بررسی متون فلسفی، عرفانی و ادبی در هنر اسلامی جهت یافتن گزاره های مشترک توحیدی منطبق با موضوع تحقیق فعالیت دارد ( روش ). معمار و هنرمند اسلامی در تفکر وابسته به زیبایی شناختی دینی، زمینه های کمال و شناخت خود را از مفاهیم هستی در خلاقیتی مبتنی بر شهود متأثر از خلق الهی نمایان ساخته و این فرآیند را در پیوستگی فرم و محتوا در قالب های متنوع هنر و معماری در راستای نمایش اصل وحدت الهی که معنای مسلم کلمه توحید است، در اصولی همچون مرکزیت، نور، تعامل با طبیعت، هندسه، تعادل، محرمیت و طرحی رازآلود نمایان می سازد( یافته ).