آمریکا و چین

انرژی به عنوان کی متغیر ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک، جایگاه ویژه ای را در روابط میان بازیگران به ویژه ابرقدرت ها در عرصه نظام بین الملل باز کرده و دسترسی به منابع انرژی برای تمامی سطوح سلسله مراتبی قدرت جهان، اهمیتی استراتژیک پیدا کرده است. از این روی، هر یک از بازیگران به دنبال تعریفی قابل قبول از جایگاه امنیت انرژی خود در جهان هستند. ژئوپلیتیک امنیت انرژی و تحولات آینده بازارهای نفت و جایگاه دول تها به عنوان یکی از مه مترین چال شهای نظام بین الملل از درجه اهمیت رو به افزایشی در معادلات اقتصادی و سیاسی برخوردار شده است. بدین منظور مقاله حاضر بر آن است تا در فضای اثبات گرای ذهن با بهر هگیری از آما رهای کمی موجود و در مقطع زمانی پسا جنگ سرد به چگونگی تب یین جایگاه انرژی نفت در بستر روابط استراتژیک میان آمریکا و چین در قالب الگوی همکاری و رقابت توأمان، نایل شود.

پرداختن به مفهوم نظم جهانی و تغییر در نظام بین الملل، افزون بر فراهم کردن امکان درکی نظام مند از تحولات سیاست جهانی، امکانات انتظام و استحکام سیاست خارجی دولت ها را نیز تعیین می کند. درکی واقع بینانه از منطق تکوین و تحول نظم جهانی، فهم چرایی کنش های دولت ها به ویژه قدرت های بزرگ، جایگاه مناطق در نظام بین الملل و مسیر حرکت سیاست جهانی را روشن می سازد. این مقاله بر آن است تا با پرداختی نظری به مفاهیم نظم، تغییر و انواع تغییر در نظم جهانی از نظرگاه نظریه پردازان جریان اصلی روابط بین الملل، به این پرسش پاسخ دهد که بر اساس نظریه های موجود، رقابت چین و آمریکا برای شکل دهی به نظم جهانی نوین اکنون در چه مراحلی قرار دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، نویسنده بر آن است تا گزاره های نظری مرتبط با نظم، تغییر و انواع تغییر در نظم جهانی را استنباط و هر کدام از این گزاره ها را برای درک روابط کنونی چین و آمریکا به کار گیرد.