فولکور

بررسی فرهنگ عامه در آثار ادبی، از جمله رویکردهایی است که می تواند در مطالعات میان رشته ای، همچون علوم اجتماعی، قوم شناسی، پژوهش های فرهنگی و... سودمند افتد. این قبیل پژوهش ها، افزون بر بازنمایی فرهنگ پیشین هر سرزمین، تفاوت ها و فاصله های جامعه امروز را با گذشته نیز آشکار می سازد. بازتاب آداب و سنن، دانش ها و باورهای مردمی را در متون ادبی نیز می توان دید. شاعران و نویسندگان که برآمده از فرهنگِ پایه سرزمین خویش اند، فرهنگ غالب اجتماع خود را در آثارشان بازتاب می دهند. از این رو، متون ادبی می توانند این گزاره های فرهنگی و اجتماعی را به خوانندگان نسل های بعد منتقل کنند. در این پژوهش تلاش بر آن بوده است تا رباعیات مولوی، از منظر غلبه و نفوذ باورهای عامیانه در آن، بررسی شود. هدف، تعیین بسامد و نیز چگونگی به کارگیری این قبیل عقاید در رباعیات مولوی بوده است. پژوهش در دو حوزه «بازتاب آداب و رسوم و باورهای اجتماعی در رباعیات مولوی» و «بازتاب باورها و عقاید مردمی در رباعیات مولوی» سامان یافته است. حاصل بررسی، بیانگر بسامد بالای این آیین ها و باورها در رباعیات مولوی است. همچنین، پژوهش حاضر نشان می دهد شاعر تنها روایتگر برخی آداب و آیین ها و باورهای عصر خویش نبوده و عمدتاً با دست مایه قرار دادن این اندیشه ها و رسوم و آداب و عقاید، به مضمون پردازی هنری یا ملموس ساختن اندیشه های عرفانی، مذهبی و انسان شناسانه خویش، برای مخاطب پرداخته است.

انسان شناسی فرهنگی یکی از شاخه های انسان شناسی است که مانع از فراموشی باورها و رسوم گروه های انسانی می شود. فولکلور به مجموعه ای از دانستنی ها، باورها و رفتارهای مراسمی اطلاق می شود که در بین توده مردم سینه به سینه به ارث رسیده و در واقع مجموعه آداب و رسوم، عقاید، افسانه ها و رفتارهایی چون شیوه های لباس پوشیدن و غیره در شمار فولکلور به شمار می رود. مؤدب پور یکی از نویسندگان معاصر است که با جمع آوری فرهنگ عامه از طریق نوشتار در حفظ آن کوشیده است. آن چه در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده بررسی مقولاتی است که نشان دهنده بخش های گوناگون فرهنگ عامه است و مؤدب پور در نگارش داستان «رکسانا» از آن بهره گرفته است. پژوهش حاضر بیانگر آن است که: امروزه رشد و توسعه تکنولوژی و تأثیرات فراوان آن سبب تغییر بخش هایی از فرهنگ جامعه نظیر شیوه های سخن گفتن و فراموشی بخش هایی از فولکلور مانند آداب و رسوم شده است بنابراین انسان شناسان و  نویسندگان تلاش می کنند با جمع آوری فرهنگ عامه در جوامع خود در حفظ آن ها کوشا باشند. و کتاب های مؤدب پور چون روایتگر زندگی واقعی افراد است، در آن ها به وفور به عقاید رایج در میان عامه مردم اشاره شده است.