ترانزیت کالا

در جهان امروز، ترانزیت کالا یکی از زنجیره های مهم در بخش بازرگانی خارجی محسوب می گردد. ترانزیت، با ایفای نقش رابط میان تولید و بازار مصرف، به مثابه پلی است که بخش های مختلف جوامع با عبور از روی آن، به سمت توسعه پایدار حرکت می کنند. به اعتقاد بسیاری از اقتصاددانان، مطالعات انجام شده در سطح کلان اقتصادی برخی از کشورها نشان می دهد که سرمایه گذاری در بخش ترانزیت باعث افزایش صادرات و به تبع آن به رشد اقتصادی منجر می گردد. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تاثیر ترانزیت بر صادرات غیرنفتی ایران طی دوره زمانی  1393-1357  مبتنی بر  رهیافت همجمعی می پردازد.  نتایج حاکی از آن است که توسعه بخش ترانزیت تاثیر معنی داری در بلندمدت بر صادرات غیرنفتی دارد.

برخورداری از موقعیت مناسب ژئوپلیتیکی باعث شده تا ضرورت توجه به وضعیت ترانزیتی کشور دوچندان شود. در بررسی به عمل آمده نتیجه گیری می شود که به رغم داشتن موقعیت جغرافیایی مناسب، وجود موانع و مشکلاتی مانند: فرسودگی و عمر بالای ناوگان، نبود سیستم یکپارچه اطلاعاتی، عدم تکمیل زیرساخت های حمل و نقل به دلیل زمان بر شدن پروژه های عمرانی در کشور، نامناسب بودن توزیع خطوط ریلی در کشور و مشکلات نرم افزاری، مانع بهره مندی حداکثری از مزایای بالقوه صنعت ترانزیت در کشور شده است. هر چند عواملی مانند اعمال تحریم های خارجی و بحران های سیاسی بین المللی نیز بر این موضوع بی تأثیر نبوده است. از این رو به منظور رفع مشکلات و موانع پیشِ روی صنعت ترانزیت، راهکارهایی از جمله: ایجاد سیستم اطلاعاتی یکپارچه، تسهیل قوانین نظارتی، کاهش هزینه های لجستیکی، اتصال چشمه های بار به شبکه ریلی و به کارگیری دیپلماسی اقتصادی فعال به ویژه با کشورهای همسایه، پیشنهاد می شود.

هدف :  هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی برای شناسایی عوامل موثر بر توسعه ظرفیت ترانزیت کالا با رویکرد معادلات ساختاری (مورد مطالعه: بندر امیر آباد) می باشد. روش : جامعه آماری این تحقیق، اساتید و خبرگان امور بندری در بنادر بودند. ابزار جمع آوری داده ه در مرحله کیفی مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با خبرگان سازمان بنادر و دریانوردی  بود و در مرحله کمی  پرسشنامه محقق ساخته در مرحله کیفی بود. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی جهت دستیابی به مدل مفهومی تحقیق، از کدگذاری های سه گانه روش گرندد )کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی) و در مرحله کمی آزمون مدل ساختاری با استفاده از نرم افزارهای LISREL و Smart Pls  می باشد یافته ها : نتایج تحقیق برازش مدل مفهومی را تأیید نمود و یک مدل جامع برای شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه ظرفیت ترانزیت کالا با رویکرد معادلات ساختاری ارائه گردید. نتیجه گیری : امروزه ترانزیت کالا یکی از پرسودترین تجارت های دنیا به شمار می رود و طبیعتأ کشورهایی که در مسیر کریدورهای ترانزیتی قرار می گیرند، می توانند بیشترین بهره را از این تجارت ببرند. در برخی کشورها ترانزیت به عنوان منبعی جهت جبران بخشی از سرمایه گذاریها و هزینه های انجام شده در بخش حمل و نقل مطرح می باشد و ترانزیت را می توان به عنوان یکی از مهمترین ارکان و زیرساخت های تجاری برای توسعه صادرات به بازارهای هدف به حساب آورد