شایسته سالاری

در این پژوهش سعی بر آن است تا با مطالعه و آسیب شناسی وضع موجود به ارائه الگوی مناسب و وضع مطلوب پرداخته شود. مطالعه در چارچوب رویکرد کیفی انجام گرفته است. جامعه آماری و اعضای پانل خبرگان این پژوهش را 20 نفر از اساتید مدیریت دولتی با گرایش منابع انسانی تشکیل دادند. داده های کیفی از میان مصاحبه با مشارکت کنندگان پژوهش گردآوری شد. برای این منظور، مصاحبه هایی بین 45 تا 60 دقیقه انجام شد. تجزیه وتحلیل داده ها در مراحل مختلف انجام گرفت و براساس آن، مدل کیفی پژوهش طراحی شد. نتایج پژوهش حاضر، نشان دهنده استخراج بالغ بر 304 کد یا مفهوم اولیه از مصاحبه ها و نیز احصای121 مفهوم و 36 مقوله یا طبقه فرعی است. پس از تعیین 36 طبقه فرعی، مرحله ساخت طبقه های اصلی شروع شد. باتوجه به طبقه بندی های فرعی، 8 طبقه اصلی تحت عناوین «برداشت های ناصحیح و خطاهای ادراکی»، «برنامه ریزی منابع انسانی در سازمان ها»، «طراحی نظام تأمین و تعدیل منابع انسانی متمایز»، «نظام ارزشیابی معیوب»، «رابطه گرایی»، «ویژگی های سازمانی»، «ویژگی های فردی» و «تأمین و تعدیل منابع انسانی شایسته» شکل گرفت که در قالب شرایط علی، مقوله محوری، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر، راهبرد و پیامد تعریف شد.

یکی از امور ضروری در وزارت آموزش وپرورش، انتخاب افراد شایسته برای تعلیم و تربیت است. شایسته سالاری یعنی قرار دادن افراد در پست ها و مسئولیت ها بر اساس مهارت ها و توانایی های آنان به گونه ای که بهره وری سازمان را افزایش بدهد به همین خاطر این مقاله به دنبال این است تا با بهره گیری از روش کیفی و تحلیلی به نحوه انتخاب معلمان با استفاده از سخنان ارزشمند امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه برسد. در این پژوهش ابتدا ماده ۲۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی که در رابطه با نحوه انتخاب معلمان بود برسی شد سپس تعدادی از سخنان ارزشمند امام علی (علیه السلام) تجزیه وتحلیل شد و این نتیجه یافت شد که معلمان به عنوان تربیت کنندگان نسل آینده این سرزمین وظایف و نقش مهمی بر عهده دارند و بر اساس سخنان ارزشمند و گران بهای امام علی (ع) در نهج البلاغه یک معلم به عنوان اسوه و الگوی جامعه باید شایستگی های لازم و کافی را داشته باشد تا بتواند دانش آموزان خود را برای دستیابی به حیات طیبه آماده کند. ازجمله این صلاحیت ها می توان به داشتن علم و دانش کافی در خصوص احکام دین و مباحث علمی اشاره کرد.

منابع انسانی ارزشمندترین منبع سازمان های امروز به شمار می آیند؛ زیرا به تصمیمات سازمانی شکل می دهند، مشکلات سازمان را حل می کنند، و بهره وری را عینیت می بخشند. از سوی دیگر، اهمیت مدیریت و تأثیر آن در سازندگی و پیشرفت جوامع انسانی بر کسی پوشیده نیست. تجربه نشان داده که جوامعی بیشتر و زودتر رشد و توسعه یافته اند که از حاکمان لایق و دانا برخوردار بوده اند. در این زمینه، مدیریت شایستگی «شایسته سالاری» یکی از مباحث مهم در حوزه مدیریت منابع انسانی است و این مهم بدون توجه به آموزه های دینی ابتر است. این تحقیق در پی آن است که با استفاده از روش «تحلیل محتوا» به بررسی شاخص های شایستگی مدیران از نگاه امام علی علیه السلام، بپردازد. ایشان، با توجه به منصب ها و مشاغل موجود در عصر خود، معیارها یی برای گماردن کارگزاران ارائه می دهند؛ معیارهایی که بازگشت همه آنها به ملاک های قرآنی است. این شاخص ها را می توان در دو محور «ارزشی – اخلاقی» و «سازمانی – اجتماعی» مطرح ساخت. البته این دو شایستگی چنان در کلام امام در هم تنیده اند که تفکیک آنها از یکدیگر مشکل است. نتایج تحقیق با استفاده از «تحلیل محتوا» بیانگر آن است که در بعد «شایستگی های ارزشی - اخلاقی» از دیدگاه امیرالمؤمنین علیه السلام، بر ایمان ، تقوا، اخلاق، بصیرت ، امانت داری، شرح صدر، فروتنی، حسن خلق، بردباری، گذشت، راز داری، وفای به عهد؛ و در فراز شایستگی های «سازمانی- اجتماعی «فنی» بر شایستگی ، داشتن عدالت، انتقاد پذیری ، مشورت کردن، ساده زیستی ، حسن شهرت، التزام به سنت ها ، مصلحت اندیشی ، اکرام ارباب رجوع، وقت شناسی، انصاف در پاداش و تنبیه، و قاطعیت در عمل تأکید می شود.