تجربه غرقگی

متغیّرهای روان شناختی مانند منبع کنترل، تجربه غرقگی و توانمندسازی روان شناختی از عواملی هستند که در کیفیت بخشی کار معلمان نقش مؤثری ایفا می کنند. پژوهش حاضر، با هدف تعیین رابطه بین منبع کنترل با تجربه غرقگی و توانمندسازی روان شناختی معلمان انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شاملِ همه معلمان دوره دوم مقطع ابتدایی ناحیه 2 شهر زاهدان (511 نفر) بود که با استفاده از روش تصادفی طبقه ای، 237 معلم به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه کنترل درونی و بیرونی راتر (1966)، پرسشنامه تجربه غرقگی جکسون و اکلند (2002) و توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر (1995) بوده است. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد، بین منبع کنترل با مؤلفه های مشوّق درونی، احساس تحول زمان، بازخورد بدون ابهام، اهداف روشن، تمرکز بر وظیفه، ادغام عملکرد آگاهی و چالش–مهارت از تجربه غرقگی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؛ درصورتی که این رابطه برای مؤلفه های احساس کنترل و از دست دادن خودآگاهی، مثبت و معنی دار بود. همچنین، نتایج حاکی از آن است که بین منبع کنترل با توانمندسازی روان شناختی معلمان در مؤلفه شایستگی، معنادار است و با سایر مؤلفه ها (مؤثر بودن، معناداری و استقلال)، رابطه معناداری یافت نشد. می توان نتیجه گرفت که هرچه منبع کنترل معلمان درونی تر باشد، هم در حین فعالیت های کلاسی خود تجربه غرقگی بیشتری را ادراک می کنند و هم ازلحاظ روان شناختی توانمندتر هستند.

این پژوهش با هدف تعیین تأثیر آموزش گروهی راهبردهای فراشناختی بر تجربه غرقگی و منبع کنترل دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه پژوهش را تمامی دانش آموزان دختر پایه سوم دوره دوم متوسطه شهر تهران در نیم سال تحصیلی اول 1401-1400 تشکیل دادند. 30 نفر آنها به روش نمونه گیری هدفمند و با توجه به ملاک های ورود و خروج، به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه گواه (15 نفر)، گمارده شدند. افراد گروه آزمایش، برنامه آموزشی مهارت های فراشناختی را در 9 جلسه 90 دقیقه ای (هر هفته دو جلسه) به صورت گروهی دریافت کردند؛ گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های غرقگی (FQ) (مارتین و جکسون، 2008) و منبع کنترل (LCQ) راتر (1996)، استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری، استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین نمرات پس آزمون افراد گروه آزمایش و گواه در متغیرهای تجربه غرقگی و منبع کنترل، تفاوت معناداری وجود داشت (001/0>P). با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت که آموزش گروهی راهبردهای فراشناختی بر افرایش تجربه غرقگی و منبع کنترل درونی و کاهش منبع کنترل بیرونی دانش آموزان، مؤثر بود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تجربه غرقگی بر رفتار خودتوسعه ای و عملکرد آموزشی معلمان با نقش میانجی مسئولیت اجتماعی به روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ_ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ، ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﻌﺎدﻻت ﺳﺎﺧﺘﺎری انجام گردید؛ ﺟﺎمعه آﻣﺎری پژوهش شامل تمامی معلمان مقطع متوسطه شهر زاهدان بودند که براساس جدول مورگان و به روش تصادفی ساده تعداد 333 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های استاندارد تجربه غرقگی جکسون و اکلند (2002)، رفتار خودتوسعه ای احمدی و همکاران (1396)، عملکرد آموزشی زندی (1392) و مسئولیت اجتماعی کارول و استوارتز (2003) بود ﮐﻪ رواﯾﯽ صوری و ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﺑﻪ تأیید صاحب نظران و رواﯾﯽ ﺳﺎزه از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﺎﻣﻠﯽ تأیید شد و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزمون آﻟﻔﺎی ﮐﺮوﻧﺒﺎخ و پایایی ترکیبی بزرگتر از 7/0 محاسبه گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای Spss23 و SmartPLS3 استفاده شد. ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد، تجربه غرقگی ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺴﯿﺮ (491/0) ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد آﻣﻮزﺷﯽ؛ تجربه غرقگی ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺴﯿﺮ(716/0) بر رفتار خودتوسعه ای؛ و به طور غیرمستقیم تجربه غرقگی به ترتیب ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺴﯿﺮ (243/0) و (336/0) ﺑﺮ رفتار خودتوسعه ای و عملکرد آموزشی ﺗأﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﻮده اﺳﺖ