قاب عکس

اگرچه به تصویر کشیدن عناصر و رویدادهای جوامع انسانی به شکلی بی طرفانه، راست نما و واقع گرا، از اهداف عکاسی مستند اجتماعی است؛ اما عکس های مستند اجتماعی، صرفاً به نمایش صریح و گزارش گونه وقایع و رخدادهای اجتماعی نمی پردازند، بلکه از جنبه صوری و معناشناختی نیز می توانند توجه مخاطب را به خود جلب نمایند. ازاین رو و با توجه به ماهیت ارتباطی و قابلیت بیانگریِ عکاسی مستند اجتماعی، می توان گفت، همان طور که انسان، از زبان به شیوه های مختلف بهره می گیرد، و یکی از گونه های ادبی یعنی نثر، نظم و شعر را می آفریند، عکاس مستند اجتماعی نیز با امکانات و قابلیت های ابزار بیانی خود، می تواند عکس هایی با کارکردها و کیفیت هایی شبیه گونه های ادبی خلق نماید. ازاین رو، تقسیم بندی عکس های مستند اجتماعی بر اساس گونه های ادبی، هدف این پژوهش است. به فرض وجود شباهت میان عکس های مستند اجتماعی و گونه های ادبی، این پرسش مطرح می شود که: عکاس، به واسطه چه عواملی می تواند عکس هایی شبیه گونه های ادبی خلق نماید؟ روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و تطبیقی و شیوه جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، خصلتِ اصلیِ هرکدام از گونه های ادبی، در عکس های مستند اجتماعی قابل شناسایی است؛ بدین شکل که، برخی عکس ها مانند نثر، کارکردی ارجاعی دارند و اطلاعاتی به مخاطب عرضه می کنند، گروهی، شبیه نظم، به واسطه صورت خود، حظی بصری می بخشند و دسته ای دیگر، همچون شعر، کیفیتی مبهم دارند و مخاطب را به تأمل و تفکر وا می دارند. بر این اساس، عکس های مستند اجتماعی را می توان در قالب عکس های نثرگونه (گزارش گرایانه)، نظم گونه (فرم گرایانه) و شعرگونه (معناگرایانه)، تقسیم بندی کرد. قاب و لحظه گرفتن عکس، از عوامل اصلی در خلق هرکدام از این عکس ها هستند.