ارزیابی متن

ارزیابی یا نقد روایات سبب نزول، همواره یکی از محورهای مهم پژوهش در تفسیر و علوم قرآنی بوده است. سیری در آثار این حوزه نشان می دهد که قرآن پژوهان در این زمینه، افزون بر ارزیابی های سندی و متنی، از گونه هایی دیگر نیز بهره برده اند. گونه هایی چون ارزیابی بدون تصریح به روش، ارزیابی با قواعد کلی و صوری چون «الفاظ حاکی از روایات سبب نزول»، «تعدد سبب، تکرّر نزول و تأخر حکم و نزول از هم» و «اعتبار عموم لفظ در برابر خصوص سبب» که بازگشت آن ها نیز به ارزیابی های سندی و متنی است. در این جستار با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، افزون بر بیان دیدگا ه های مختلف، کارایی هریک از گونه های فوق مورد بررسی قرار گرفته و کاستی های آن ها برشمرده شده است. در پایان با توجه به کاستی های مذکور از یک سو و ظرفیت های بالقوه ارزیابی متن روایات سبب نزول از سوی دیگر، این روش از حیث نظری به عنوان کارآمدترین روش در میان روش ها و گونه های مرسوم معرفی شده است.