کنشهای اجرایی

مـؤلفه های زیربنایی کنش وری اجرایی در 18 کودک درمان نشده و 18 کودک درمان شده (با دارو) مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فـزون کنشی با 18 کودک بهنجار مقایسه شدند. هـر گروه شامل3 دختر و 15 پسر با دامنه سنی 7 تا 12 سال بود. تمام کودکان به آزمونهای رنگـواژه استروپ (استروپ، 1935)، دسته بندی کارتهای ویسکانسین (گرانت و برگ، 1948) و عملکرد مداوم (روزولد، میرسکی، ساراسون، برانسام و بک، 1956) و زیرمقیاس فراخنای ارقام (وکسلـر، 1974) پاسخ دادنـد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان دادنـد که گروه درمان نشده در مقایسه با گروه بهنجار و درمان شده در بیشتـر کنشهای اجرایی ضعیف تر عمل کردند. عملکرد کودکان درمان شده در کنشهای اجرایی تفاوتی با کودکان بهنجار نداشت.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی رایانهیار بر بهبود کنشهای اجرایی و عملکرد خواندن دانشآموزان نارساخوان انجام شد. روش: روش پژوهش آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانشآموزان نارساخوان مقطع ابتدایی شهر رشت در سال تحصیلی 94-1393 بود که از بین آن ها 30 نفر با روش نمونهگیری تصادفی انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل جای دهی شدند. برای جمعآوری دادهها از ویرایش چهارم مقیاس هوش وکسلر کودکان (وکسلر، 2003)، آزمون رسمی خواندن و نارساخوانی نما (کرمینوری و مرادی، 1387) و نسخه نرمافزاری آزمون مرتب کردن کارتهای ویسکانسین (شاهقلیان و همکاران، 1390) استفاده شد. برنامه توان بخشی شناختی رایانهیار، در طی 11 جلسه به گروه آزمایش آموزش داده شد، درحالی که گروه کنترل، آموزشی دریافت نکردند. یافتهها: تحلیل دادهها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که در مرحله پسآزمون بین کنشهای اجرایی و عملکرد خواندن گروههای آزمایش و کنترل تفاوت معنیداری وجود دارد. نتایج نشان داد روش توان بخشی شناختی رایانهیار باعث بهبود کنشهای اجرایی و عملکرد خواندن و مؤلفههای آن ها شده است (001/0p

این پژوهش با هدف مقایسه کنشهای اجرایی در ابعاد انعطافپذیری شناختی و حافظهکاری در دانش آموزان پایه اول ابتدایی با و بدون تجربه پیشدبستانی اجرا<br />95- شد. پژوهش از نوع علّی مقایسهای بود. جامعه آماری را تمام دانشآموزان عادی پایه اول دبستان در مدارس دولتی شهر تهران که در سال تحصیلی 96<br />مشغول به تحصیل بودند تشکیل دادند که از میان آنها 90 دانشآموز با تجربه و 90 دانشآموز بدون تجربه پیشدبستانی به روش نمونهبرداری خوشهای<br />چندمرحلهای انتخاب و آزمون شدند. انعطافپذیری شناختی بهوسیله آزمون دستهبندی کارتهای ویسکانسین (گرانت و برگ، 1948 ) و حافظه کاری بهوسیله<br />خردهآزمون مقیاس فراخنای ارقام وکسلر سنجیده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس دوراهه نشان داد بین کنشهای اجرایی در ابعاد انعطافپذیری شناختی و حافظه<br />کاری در کودکان پایه اول دبستان با و بدون تجربه پیشدبستانی تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین در رابطه با نقش جنس تفاوت معناداری در کنشهای اجرایی<br />بین دو گروه دختران و پسران پایه اول دبستان با و بدون تجربه پیشدبستانی مشاهده نشد. میانگین نمرهها نشان داد دانشآموزان با تجربه پیشدبستانی در<br />مؤلفههای انعطافپذیری شناختی و حافظه کاری بهتر از دانشآموزان بدون تجربه پیشدبستانی عمل میکنند. بنابراین با توجه به نتایج بهدستآمده آموزشهای<br />پیشدبستانی بر تقویت کنشهای اجرایی کودکان موثر بوده است.

هدف این پژوهش شناخت تحولی ترسیم ساعت و مفهوم سازی زمان در دانش آموزان دبستانی و راهنمایی شهر تهران بود. 161 دانش آموز (106 پسر و 55 دخت ر؛ میانگین سنی = 9 و انحراف استاندارد=5/1) فاقد اختلالهای رفتاری، هیجانی، ذهنی و فراگیر تحولی، آزمون ترسیم ساعت (کوهن و دیگران، 2000) را تکمیل کردند. مفهوم سازی زمان و ترسیم ساعت به طور جداگانه و با استفاده از نظام نمره گذاری کوهن و دیگران (2000) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشانگر پیشرفت تدریجی ترسیم ساعت و مفهوم زمان از 8 سالگی به بعد بود. همچنین، نتایج آشکار ساخت که خطاهای کیفی نظیر وارونه سازی شماره ها، فاصله گذاری نامناسب شماره ها و پاک کردنها در 7 و 8 سالگی متداول است، اما با افزایش سن به تدریج کاهش می یابند. براساس الگوی یافتهها، پیشرفت خطی مشاهده شده در استفاده از ربع دایره، مطرح کنندة این است که بی توجهی در کودکان ماهیتی تحولی دارد. به طور کلی، تحول ترسیم ساعت تا اندازه زیادی با نمویافتگی قطعه پیشانی توازی دارد.

اثربخشی میزان کنش های اجرایی در والدین و بستگان افراد مبتلا به اوتیسم یکی از راه های نشان دهنده نقش ابعاد مختلف کنش های اجرایی در سبب شناسی اوتیسم و افراد بهنجار است. این پژوهش با عنوان اثر بخشی میزان کنش های اجرایی در بستگان درجه یک کودکان مبتلا به اوتیسم است. برای این منظور از تکلیف استروپ و دسته بندی کارتهای ویسکانسین در 124 نفر ازبستگان درجه اول افراد مبتلا به اوتیسم و 124 نفر افراد بهنجار در شهر یزد استفاده گردید. همچنین پرسش نامه سنجش دامنه اوتیسم برای کودکان مبتلا به اوتیسم جهت معیار ورود به پژوهش تکمیل شد. تحلیل داده های به دست آمده تفاوت معنی داری بین دو گروه در عملکرد هر دو تکلیف انجام شده نشان داد وگروه بستگان افراد مبتلا به اوتیسم عملکرد ضعیف تری در بازداری و انعطاف پذیری نسبت به گروه کنترل داشتند (001/0< P). این نارسایی کنشهای اجرایی در افراد مبتلا به اوتیسم و خانواده آنها، شناسایی طبیعت اختلال کنش های اجرایی مربوط به فنوتیپ اوتیسم را امکان پذیر می سازد.