بهبودیافتگان

اعتیاد یک بیماری جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است. اعتیاد به مواد مخدر، یکی از چهار بحران جهانی است و تأثیر آن در ظهور سایر آسیب ها ی اجتماعی نمود عینی دارد. عود اعتیاد تأثیرات زیادی بر فرد، جامعه و خانواده دارد. فردی که بعد از ترک دوباره به سوی مواد برمی گردد احساس گناه، ناامیدی، خجالت و عصبانیت گریبان گیر او می شود. عوامل مختلفی از بازگشت افراد بهبودیافته به اعتیاد جلوگیری می کند. نبود شغل یکی از مهم ترین مشکلات بهبود یافتگان بیماری اعتیاد است لذا عامل مهمی در بازگشت بیماری اعتیاد به شمار می آید. اگر بتوان برای معتادین رها یافته از اعتیاد با توجه به مهارت های شغلی آن ها، کار و شغل ایجاد کرد نه تنها از عود مجدد آنان پیشگیری می شود بلکه زمینه توانمندسازی و بازگشت وی به کانون خانواده و جامعه نیز فراهم می شود. به نظر می رسد که داشتن شغل و مهارت های شغلی نقش مؤثری در پیش بینی ماندگاری درمان بهبودیافتگان از اعتیاد دارد. با توجه به نقش مهم اشتغال زایی در جلوگیری از بازگشت مجدد به مصرف مواد، بر ضرورت ایجاد فرصت های شغلی برای پیشگیری از بازگشت به چرخه اعتیاد تاکید می شود.

تحقیق حاضر درصدد شناسایی فرآیندهای شناختی بهبودیافتگان و خانواده های آنها است و با روش نظریه پردازی داده بنیاد صورت گرفته است. شرکت کنندگان بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شده اند و نمونه گیری تا رسیدن به اشباع داده ها ادامه یافته است. بدین ترتیب 18 نفر از بهبودیافتگان و 20 نفر از خانواده های ایشان در این پژوهش شرکت کردند. داده ها، حاصل مشاهده، مصاحبه نیمه ساختار یافته و مطالعه ی مستندات موجود است و جهت تحلیل آنها نیز از شیوه کدگذاری strauss و corbin استفاده گردید. شرکت کنندگان در این گروه بر این باور بودند که اعتیاد قابل درمان است. هر کس مسیول رفتار خودش است و آنها قادر نیستند دیگران را تغییر دهند. آنها همچنین مصرف کننده را مسیول اعتیاد و درمان آن می دانستند، بر حال تمرکز داشتند و رفتارهای منفی مصرف کننده و نیز عودهای پیشین او را نشات گرفته از نیاز او به مواد می دانستند. علاوه بر این این گروه بر این باور بودند که چنانچه مصرف کننده با متد کنگره 60، استفاده از دارو در بازه زمانی 11 ماه درمان شود، وسوسه نخواهد شد. بر این اساس از نظر آنها ارتباط با دوستان مصرف کننده پس از سپری شدن دوره درمان، اخلالی در روند درمان ایجاد نمی کند.

زمینه: مطالعات متعددی پیرامون نقش شغل در درمان بهبویافتگان از اعتیاد. و نقش مهارت های شغلی در عدم بازگشت به مصرف مواد انجام شده است. اما مقایسه شغل (درآمد معین) و مهارت های شغلی بهبودیافتگان از اعتیاد با سابقه بازگشت و عدم بازگشت مغفول مانده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه شغل (درآمد معین) و مهارت های شغلی بهبودیافتگان از اعتیاد با سابقه بازگشت و عدم بازگشت انجام گرفت. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع علّی-مقایسه ای بود. تمامی مردان معتادی که در سال 95-1394 به مراکز و کمپ های ترک اعتیاد استان اردبیل مراجعه کرده و پس از طی درمان، بهبود یافته بودند، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دادند. برای انتخاب نمونه، ابتدا تمامی مراکز و کمپ های ترک اعتیاد استان اردبیل لیست شدند، سپس از بین 11 مرکز و 3 کمپ ترک اعتیاد استان اردبیل، تعداد 6 مرکز و 2 کمپ با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری این پژوهش انتخاب شدند. در نهایت با مراجعه به پرونده افراد معتاد این مراکز و کمپ ها، 150 نفر از افرادی که بیش از 6 ماه از ترک شان گذشته و سابقه ی بازگشت نداشتند و 150 نفر از افرادی که سابقه ی بازگشت داشتند، به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شده و بعد از مصاحبه بالینی به پرسشنامه محقق ساخته ویژگی های جمعیت شناختی و زمینه ای و پرسشنامه محقق ساخته مهارت های شغلی پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری خی دو، t و رگرسیون لوجستیک استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که بهبودیافتگان از اعتیاد با سابقه عدم بازگشت نسبت به بهبودیافتگان از اعتیاد با سابقه بازگشت، به طور معناداری شغل (درآمد معین) و مهارت های شغلی بیشتری داشتند و ماندگاری درمان بهبودیافتگان از اعتیاد براساس وضعیت شغلی (شاغل یا بیکار بودن) و مهارت های شغلی قابل پیش بینی بود (0/01 > p ). نتیجه گیری: بنابراین، می توان نتیجه گرفت که داشتن شغل (درآمد معین) و مهارت های شغلی از عوامل مرتبط در عدم بازگشت و ماندگاری درمان بهبودیافتگان از اعتیاد می باشد.