ساخت آوا

بدون شک یکی از عواملی که الهی و فرابشری بودن قرآن را اثبات نموده ساختار آوایی آن است که باعث جلوه گری قرآن در یک شکل ادبی کاملا منسجم و به هم پیوسته گشته و به شکلی اعجازگونه به فهم معانی عمیق آن کمک نموده است. مقاله حاضر درصدد است تا ساختار آوایی سوره محمد (ص) را به روش توصیفی تحلیلی واکاوی نموده و به پرسش های زیر پاسخ دهد: 1- کدام عناصر آوایی در القای مضمون سوره محمد (ص) و پیام رسانی آیات آن نقش آفرینی می کنند؟ 2- چه تناسبی میان ساخت آوا و معانی در این سوره وجود دارد؟ 3- ارتباط میان مخارج و صفات حروف با مضمون آیات چگونه قابل تبیین است؟ یافته های پژوهش در سطح آوایی سوره محمد (ص) از یک نوع هماهنگی و توازن بین لفظ و معنا خبر می دهد؛ تصاویری که در قالب الفاظ ارایه شده با چیدمان، گزینش و تکرار آواهایی خاص و با به کارگیری عناصر تأثیرگذار بر ریتم کلام چنان آگاهانه مهندسی شده که خود حامل تمام یا بخشی از معنای آیات است. صنایع بدیعی نیز که ارتباط تنگاتنگی با ایقاع و موسیقی آیات دارد، جایگاه والایی را در انتقال مفاهیم این سوره به خود اختصاص داده است. در حقیقت تبیین دانش ساخت آوایی و کاربرد انواع عناصر آوایی و ارتباط آن با معنا در سوره محمد گواه آن است که نشانه های آوایی در نظام معنایی قرآن در تصویرگری حال کافران و منافقان و تبیین کیفرشان نقش مهمی دارد.