ضد تروریسم

این مقاله در راستای بررسی اقدامات نهادی و حقوقی اتحادیه اروپا در مبارزه با تروریسم، این سؤال را مطرح کرده است که سیاست های ضد تروریستی اتحادیه اروپا چه روندی را تاکنون طی کرده و چه چشم اندازی برای همکاری و همگرایی این اتحادیه در ایفای نقش بازیگری بین المللی در مبارزه با تروریسم قابل تصور است؟ بر اساس فرضیه مقاله، مبارزه علیه تروریسم و تأمین امنیت شهروندان اروپایی یکی از اهداف امنیتی مهم اتحادیه اروپا بوده و به عنوان یکی از مهم ترین اولویت های این اتحادیه باقی خواهد ماند. اتحادیه اروپا برای افزایش اختیارات نهادهای فراملی در زمینه مبارزه با تروریسم، سیاست های عمل گرایانه تری را در پیش خواهد گرفت و ظرفیت نهادهای اروپایی و همکاری های مشترک برای مبارزه با تروریسم در آینده بیشتر تقویت خواهد شد.<br />  

مقاله حاضر، به این پرسش محوری می پردازد که ضد تروریسم نوین چیست و قواعد محوری آن کدامند؟ در مجموع می توان سه رویکرد را در مقابله با تروریسم بازشناسی کرد که عبارتند از «رویکرد جنگی»، «رویکرد عدالت کیفری» و «رویکرد اطلاعاتی». دو رویکرد نخست، خصلتی واکنشی دارند و معطوف به مرحله پس از وقوع کنش تروریستی هستند. این در حالی است که در مقابله با تروریسم جدید، از جمله تروریسم تکفیری، همواره گفته می شود که پیش گیری می بایست بر واکنش اولویت داشته باشد. بنابراین، رویکردی که در مواجهه با این گونه جدید توصیه می شود، رویکرد اطلاعاتی است. اتخاذ رویکرد اطلاعاتی در این خصوص، بدین معناست که با بهره گیری از شیوه ها و تاکتیک های مختلف اطلاعاتی از جمله جمع آوری، تحلیل، تخمین، هشدار، نفوذ، جریان سازی و...، اولاً مانع از شکل گیری گروه های تکفیری و جمع شدن افراد دور هم برای تکوین این گروه ها شد و ثانیاً در صورت شکل گیری، مانع از به نتیجه رسیدن و تصمیم گیری آن ها برای انجام حمله تروریستی به اهداف و مقاصد خودی شد.

تروریسم گرچه پدیده ای نو نیست، به عنوان یکی از معضلات جهان امروز، گریبا نگیر بسیاری از دولت هاست و چنان گسترش یافته که بسیاری از معادلات بین المللی را متأثر کرده است. حوزه نفوذ این پدیده حتی حاکمیت برخی کشورها را به چالش کشیده و بسیاری را نیز به اندیشه مقابله با آن واداشته است. از این رو ارائه راهبردهای ضد تروریستی جامع و مانع، که با توجه به رویکردهای مختلف در نگرش به تروریسم تدوین شده باشد، امری ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر با انگاشتن فرهنگ به مثابه شیرازه هر اجتماع، تروریسم را پدیده ای اجتماعی م یداند که ریشه در فرهن گها دارد؛ از این رو اساس مقابله با تروریسم را نیز رویکرد فرهنگی می داند. این پژوهش در نظر دارد با ارائه مجموعه راهبردهای فرهنگی، به مثابه راهبردی پایه ای، به مقابله با تروریسم بپردازد و در این مسیر ضمن لحاظ مقدورات و محدودیت های جمهوری اسلامی ایران، سعی در تدوین طرحی جامع و بومی دارد. از این رو با ارائه هفت سرفصلِ «راهبردهای ضد تروریستی در سطوح مختلف جغرافیایی، راهبردهای ضد تروریسم در قبال حوادث تروریستی در باز ههای مختلف زمانی، سیاست های ضد تروریسم بر اساس ماهیت، راهبردهای متمرکز بر گروه های تروریستی، سیاست های کلان معطوف تحدید فعالیت های گروه های تروریستی، سیاست های تحدید و دفع تروریسم در مبدأ، و مقابله با تمام انواع تروریسم موجود یا پیش روی کشور » به تبیین سیاست ها پرداخته و سپس در دو سرفصل، تقسیم وظایف ملی در تحقق راهبردهای فرهنگی ضد تروریسم و تقسیم وظایف نهادهای حاکمیتی )عمومی( در تحقق راهبردهای فرهنگی ضد تروریسم را طر حریزی کرده است. در نهایت آنچه چش مانداز این طرح است مشروعی تزدایی از تروریسم و اقدامات تروریستی، افزایش سطح آگاهی و در نتیجه کاهش گرایش های افراطی است که در بلندمدت و با رویکردی بردبارانه به کاهش ریشه ای تروریسم در جمهوری اسلامی ایران خواهد انجامید