امانت کتاب

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر بر تأخیر بازگشت منابع اطلاعاتی امانتی در کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی است. روش: در این پژوهش از فنون داده کاوی استفاده شده است. داده ها از سامانه مدیریت کتابخانه های عمومی ایران (نرم افزار سامان) استخراج شد. بعد از آماده سازی در نرم افزارهای اکسس و اکسل، برای تحلیل داده ها از SPSS نسخه 21 و نسخه 12 نرم افزار کلمنتاین استفاده شد. یافته ها: نتایج داده کاوی با الگوریتم چاید در نرم افزار کلمنتاین نشان داد که به ترتیب عامل های سقف مجاز تعداد امانت، سن، نحوه عضویت، و جنسیت مهم ترین متغیرهای دخیل در تأخیر بازگشت کتاب های امانتی برای اعضای فعال کتابخانه های استان آذربایجان شرقی هستند. همچنین اعضایی که دارای ظرفیت فوق العاده هستند، بیشترین تأخیر را داشتند. این عامل به لحاظ سن به سه گروه تقسیم شده اند: افراد زیر 15 سال دارای 33 درصد تأخیر، افراد بین 15 تا 26 سال دارای 41 درصد تأخیر و افراد بالای 26 سال دارای 44 درصد تأخیر هستند. اصالت/ارزش : طبقه بندی و توصیف داده های بزرگ دید روشنی از وضعیت یک پدیده را برای ما به وجود می آورد. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش ، می توان برنامه های خاصی برای هر یک از گروه های هدف در جهت کاهش تأخیر در بازگشت کتاب های امانتی در کتابخانه های عمومی کشور در نظر گرفت.

هدف: هدف این پژوهش تبیین گرایش موضوعی مطالعه غیردرسی کاربران عضو کتابخانه های عمومی منطقه 18 و 19 شهر تهران است. روش/رویکرد: این پژوهش، توصیفی بوده و با رویکرد کمی و با تحلیل داده های ثبت شده در بخش امانت کتابخانه انجام شده و از داده های نرم افزارکتابخانه ای سامان و پرونده کتاب های امانت رفته استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش را کاربران عضو کتابخانه های عمومی مناطق 18 و 19 تهران و همچنین کتاب های امانت رفته توسط آنان تشکیل می دهند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد کتاب های رده ادبیات (شعر و داستان) با فراوانی 5532 مورد، و رده زبان با 507 مورد امانت، به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار امانت را در کتابخانه عمومی منطقه ۱۸ داشته است. همچنین در کتابخانه های عمومی منطقه 19 رده ادبیات (شعر و داستان ) با فراوانی 7740 مورد امانت، بیشترین و رده زبان با 472 مورد، کمترین امانت را به خود اختصاص داده اند. علاوه بر این، در هر دو منطقه 18 و 19 دختران کتاب های با ژانر موضوعی عاشقانه، علمی، طنز و سرگرمی، و مذهبی را بیشتر مطالعه می کنند و پسران به ترتیب کتاب های علمی، طنز و سرگرمی و شعر، ماجراجویانه و جنایی می خوانند. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد بین گرایش های مطالعه کاربران عضو کتابخانه های عمومی منطقه 18 و 19 تهران با توزیع موضوعی کتاب های موجود در همان کتابخانه ها تناسبی وجود ندارد که نیازمند توجه جدی از سوی متولیان کتابخانه است.  همچنین، بین گرایش های مطالعه در بین کاربران دختر و پسر عضو کتابخانه های عمومی منطقه 18 و 19 تهران تفاوت معنی داری وجود دارد و می بایست در سیاست های مجموعه سازی این نکته مورد توجه قرار گیرد.