تفکر و سبک زندگی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه دبیران در خصوص میزان توجه به مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد در محتوای کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم در سال تحصیلی 93-92 بود. روش: روش مطالعه توصیفی، از نوع پیمایشی بود و نمونه آن 74 نفر از دبیران پایه هفتم شهرهای میاندوآب و شاهین دژ بودند که به شیوه ی تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسش نامه ی محقق ساخته بود که ادراک و انتظار دبیران را در هفت مؤلفه بررسی می کند. یافته ها: نتایج نشان داد که از دیدگاه دبیران در محتوای کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم به مؤلفه ی مدیریت هیجان و استرس بیشترین و به مؤلفه ی آموزش درباره مواد کم ترین توجه شده است. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان می دهد که میانگین رتبه ها در مؤلفه ی مدیریت هیجان و استرس بیشترین رتبه و میانگین آموزش درباره مواد دارای کم ترین رتبه می باشد. همچنین در همه مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد بین ادراک و انتظار دبیران تفاوت وجود داشت و لازم است به مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد بیشتر توجه شود. نتیجه گیری: دیدگاه دبیران در خصوص میزان توجه کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم به مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد مثبت است و توجه به مباحث پیشگیری از اعتیاد و مهارت های زندگی از جمله مهارت های تفکر و آموزش در باره مواد در کتب درسی می تواند از جهات مختلف دارای اهمیت باشد.

هدف: یکی از مهم ترین برنامه ها و راهبرد های پیشگیری از اعتیاد، آموزش تفکر و مهارت های زندگی در مدرسه است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های تفکر و سبک زندگی برحسب میزان توجه به مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد براساس اهداف سند جامع پیشگیری از اعتیاد بود. روش: روش مورد استفاده در تحلیل محتوا تکنیک آنتروپی شانون بوده و واحد تحلیل متن، پرسش ها و تصایر را شامل می شد. جامعه آماری، کتاب های تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه و نمونه آماری کتاب تفکر و سبک زندگی (مشترک) برای دختران و پسران پایه هفتم و هشتم بود. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد در محتوای کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم به مؤلفه آموزش مواد توجه چندانی نشده و در محتوای کتاب هشتم به آموزش مواد بیشترین توجه و کم ترین توجه به مؤلفه ابراز وجود و جرأت مندی شده است. نتیجه گیری: قرار گرفتن مباحث پیشگیری از اعتیاد و مهارت های زندگی از جمله مهارت های ابراز وجود و جرأت مندی و ادغام آموزش مواد در کتب درسی می تواند از جهات مختلف دارای اهمیت باشد.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه بین استفاده از نیروی متخصص(مشاوران) و کاربرد شیوه های آموزش و رابطه بین کاربرد شیوه آموزش مهارت های زندگی بر محتوا کتب تفکر و سبک زندگی بود. جامعه آماری این پژوهش مشاوران استان همدان بوده و برای گردآوری اطلاعات از 3 سوال تشریحی و به صورت نظرخواهی از مشاورین درباره محتوا و شیوه های آموزش کتاب تفکر و سبک زندگی در دوره متوسطه اول (هفتم و هشتم) بود ، 100 نفر از مشاورین استان همدان که کتاب تفکر و سبک زندگی را در پایه های هفتم و هشتم تدریس می کردند در نظر سنجی شرکت کرده و به سولات مربوطه پاسخ دادند و داده های جمع آوری شده باآزمون های آماری پیرسون و رگرسیون مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتندو به وسیله نرم افزارSPSS تحلیل شدند، نتایج نشان دهنده این بود که بین استفاده از نیروی متخصص و شیوه های آموزش همبستگی قوی و معنا داری وجوددارد و استفاده از نیروی متخصص پیش بینی کننده تغییرات در شیوه های آموزش حدود 0.19 است ، همچنین بین شیوه های آموزش و محتوا رابطه قوی و معنی داری وجود داشت و شیوه های آموزش پیش بینی کننده میزان تغییرات در محتوا حدود 0.26بود.

تحقیق حاضر با هدف تعیین میزان درگیری فعال فراگیران با کتاب تفکر و سبک زندگی (چاپ1400) پایه هشتم متوسطه اول (متن و تصویر) انجام شد. جهت تحلیل محتوای متن کتاب، 6 صفحه از هر بخش به صورت نمونه گیری تصادفی و برای تحلیل محتوای تصویری، تمامی تصاویر کتاب به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. جهت تعیین میزان درگیری فراگیران با محتوای موردنظر از روش تحقیق توصیفی از نوع تحلیل محتوای کمی براساس الگوی ویلیام رومی استفاده شد. بر اساس یافته های پژوهش، ضریب درگیری یادگیرنده در بخش متن، 0.4 و در بخش تصاویر 0.1 به دست آمد. نتایج نشان داد، کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هشتم در بخش محتوای متن به شیوه ای فعال طراحی شده است در حالی که مقدار ضریب درگیری در بخش تصاویر کم تر از حداقل معیار لازم بوده و این نشان دهنده-ی غیرفعال بودن تصاویر کتاب است.

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتب درسی دوره متوسطه اول ازنظر میزان توجه به مؤلفه های خودمراقبتی در آن ها بوده است. بدین منظور، از روشی ازنوع تحلیل محتوای کمّی استفاده شد و جامعه پژوهش، شامل محتوای کتب درسی تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول (پایه های هفتم و هشتم) در سال تحصیلی 1401-1402 بوده است. جهت گردآوری اطلاعات از تکنیک های تحلیل محتوا (فهرست وارسی) استفاده و فرم اولیه این چک لیست از ادبیات و مبانی نظری پژوهش تهیه شد. جهت اعتباربخشی، چک لیست تهیه شده دراختیار استادان راهنما و مشاور و همچنین پنج نفر از صاحب نظران این حوزه قرار گرفت و پس از اِعمال نظرات آن ها فهرست وارسی تحلیل محتوا تدوین نهایی شد. واحد تحلیل و بررسی در این پژوهش، همه اجزای کتاب تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول (مشتمل بر محتوا، تصاویر، فعالیت و پرسش ها) و واحد ثبت، یک مضمون بود. در این پژوهش، از روش آنتروپی شانون جهت وزن دهی به داده ها استفاده شد؛ بدین صورت که داده ها بهنجار شدند و ضریب اهمیت و بار اطلاعاتی و انحراف معیار هر مؤلفه محاسبه شد. یافته های پژوهش نشان می دهد در کتاب های تفکر و سبک زندگی پایه های هفتم و هشتم، به میزانی اندک به مؤلفه های خودمراقبتی توجه شده است. ازمیان مؤلفه های موردمطالعه، بیشترین فراوانی، مربوط به مؤلفه های جسمی (رعایت کردن پوشش مناسب و براساس فصول سال)، عاطفی (عامل مهربانانه با خود و دیگران) و روانی (احساس اعتمادبه نفس کافی) بوده است. کمترین فراوانی هم به مؤلفه های خودمراقبتی معنوی مربوط می شود و به اکثر زیرمؤلفه های آن ها (مانند تلاوت و شنیدن آیات قرآن و شرکت کردن در مراسم و مناسک دینی، انجام دادن کار های خیر، کمک به نیازمندان و شکرگزاری درقبال نعمت های الهی) توجهی نشده است. پیشنهاد می شود با گنجاندن مؤلفه های خودمراقبتی در کتاب های آموزشی و نگاه متوازن به آن ها در کتب دوره متوسطه اول، به خصوص در کتاب های تفکر و سبک زندگی، آموزش دهی مهارت های خودمراقبتی به دانش آموزان ارتقا یابد.