شبه خانواده

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه نقش سبک های دلبستگی و راهبردهای تنظیم هیجان در پیش بینی مشکلات رفتاری هیجانی نوجوانان شبه خانواده و نوجوانان غیر شبه ه خانواده انجام گردید. مطالعه حاضر یک پژوهش علّی مقایسه ای بوده و جامعه پژوهش را تمامی نوجوانان مراکز شبه خانواده و نوجوانان ساکن استان اردبیل بودند. 30 نفر از نوجوانان شبه خانواده به شیوه داوطلبانه و 30 نفر از ن وجوانان غیر شبه خانواده به شی وه تصادفی انتخاب شدند و به فرم کوتاه پرسشنامه راهبردهای شناختی تنظیم هیجان، فهرست مشکلات رفتاری و پرسشنامه سبک های دلبستگی پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد دلبستگی اضطرابی، اجتنابی و نشخوارگری در نوجوانان شبه خانواده و دلبستگی اضطرابی و فاجعه پنداری در نوجوانان غیرشبه خانواده درونی سازی رفتاری را پیش بینی نمودند. در نوجوانان شبه خانواده، نشخوارگری و دلبستگی اضطرابی و در نوجوانان غیر شبه خانواده راهبرد ملامت دیگران، دلبستگی اضطرابی، ارزیابی مجدد مثبت، فاجعه پنداری و نشخوارگری برونی سازی رفتاری را پیش بینی نمودند. همچنین نوجوانان شبه خانواده بیشتر دارای سبک دلبستگی اجتنابی و اضطرابی هستند و کمتر از سبک دلبستگی ایمن برخوردارند و از راهبردهای ناسازگارانه ملامت خویش، نشخوارگری، فاجعه پنداری و ملامت دیگران بیشتر استفاده کرده و نشانگان درونی سازی در آنان بیشتر از نوجوانان عادی است. بنابراین نوجوانان شبه خانواده بیشتر از راهبردهای هیجانی ناسازگارانه و سبک های دلبستگی نا ایمن برخوردارند.

هدف : هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی بود. روش : روش پژوهش نیمه آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری و جامعه آماری دختران تحت پوشش بهزیستی همدان به تعداد 73 نفر در مراکز گل های نسیم و ترنم محبت بود. به شکل دسترس 30 نفر از نوجوانان دو مرکز انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شد. ابزار پژوهش پرسشنامه های امیدواری اسنایدر، 1991 و شادکامی آکسفورد، 2001 و نیز برنامه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد هیز و روز، 2008 بود. پرسشنامه ها در سه مرحله در مورد هر دو گروه و برنامه درمانی طی 8 جلسه 5/1 ساعته، یک بار در هفته در مورد گروه آزمایش اجرا شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری (762/4=F، 012/0=P)، تفکر عاملی (028/6=F، 001/0=P) و تفکر راهبردی (403/4=F، 017/0=P) و شادکامی (346/3=F، 042/0=P) اثر داشته و این تأثیر در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجه گیری : از آنجا که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد منجر به انعطاف پذیری روان شناختی و تعهد فرد به انجام اعمالی می شود که زندگی را برای وی کامل، غنی و معنادار می سازد؛ می توان از آن به عنوان روش مداخله ای مؤثر برای ایجاد و افزایش امیدواری و شادکامی مراجعان به ویژه نوجوانان تحت پوشش بهزیستی استفاده کرد.

عوامل طبیعی و غیرطبیعی موجب شده که تعداد کثیری از نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست در مراکز شبانه روزی زندگی و اقامت داشته باشند.این پژوهش با هدف شناسایی عوامل ساختاری و کارکردی موثر برسلامت اجتماعی نوجوانان 13تا 18 دختر و پسر مقیم مراکز شبه خانواده تحت نظارت سازمان بهزیستی در سال 1401 درشهر تهران انجام شده است. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت پژوهش در زمره تحقیقات اکتشافی،به لحاظ نوع پژوهش کاربردی و به لحاظ استراتژی دارای استراتژی استقرایی و به لحاظ ماهیت داده ها در زمره طرح پژوهش کیفی و از نوع نظریه داده بنیاد براساس مدل پارادایمی strauss&corbin (1990)می باشد.در این پژوهش برای رهیافت پژوهشی نظریه داده بنیاد، از مدل پارادایمی Corbin & Strauss (1990) که مبتنی بر شناسایی عناصر شش گانه: شرایط علّی، زمینه ای، مداخله ای، راهبردهای کنش/ واکنش، پیامد و پدیده محوری و ارتباط بین آنهاست؛ استفاده شد.جامعه آماری وحجم نمونه؛ تعداد24 نفر از کارشناسان عالی و ارشد و مسئولین وکارشناسان شاغل در این بخش هستند، به صورت هدفمند انتخاب گردیده اند.داده های کیفی با استفاده نرم افزار مکس کیو.دی ای (MAXQDA2020) ، موردتجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد مهمترین عوامل موثر بر سلامت اجتماعی در دو گروه اصلی؛عوامل ساختاری با سه زیرگروه؛ وضعیت فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی قبل از ورود به شبه خانواده، کارکرد خانواده زیستی و ساختارهای موجود و عوامل کارکردی با زیرگروه کارکردهای قابل بهبود،حمایت اجتماعی،کارهای کاهش مشکلات نوجوانان،هماهنگی عوامل تربیتی، کارکردهای تربیتی و آموزشی،توجه به نقش آموزشی مربیان،کارکردهای اقتصادی و مالی شناسایی شدند

مقدمه: کودکان و نوجوانان دختر بی سرپرست و بدسرپرست به عنوان یکی از آسیب پذیرترین و حساس ترین اقشار جامعه که در مراکز شبه خانواده ساکن هستند، علاوه بر مشکلات خاص دوره نوجوانی، به علت محرومیت از خانواده و شرایط زندگی در این محیط با مسائل و مشکلاتی مضاعف مواجه اند. ازاین رو، این پژوهش با هدف واکاوی و شناسایی موانع و چالشهای نوجوانان دختر ساکن در مراکز شبه خانواده، برای شروع زندگی مستقل انجام شده است. روش: این مطالعه یک پژوهش کیفی است. مشارکت کنندگان در این پژوهش نوجوانان دختری است که بخشی از زندگی خود را در مراکز شبه خانواده بوده و نهایتاً به زندگی مستقل ترخیص شده اند و کارشناسان و متخصصان این حوزه هستند. روش نمونه گیری نیز به صورت هدفمند انجام شده است. بر اساس معیار اشباع اطلاعات با 15 نفر از نوجوانان دختر 19 تا 22 ساله و ۱۰ نفر از کارشناسان این حوزه مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شده است. تحلیل داده ها بر اساس تحلیل تماتیک انجام گرفت. یافته ها: هفت مضمون اصلی از تحلیل اطلاعات به دست آمد که شامل انعطاف پایین قوانین و دستورالعملهای مرتبط، نبود برنامه ریزی جامع نگر در تأمین نیازها، متزلزل بودن شرایط زندگی، جامع نبودن حمایتها، بازدارنده های مادی، گسست از جامعه و شاخصهای فردی بود. بحث: نتایج این پژوهش نشان می دهد که در شرایطی نوجوانان دختر مراکز شبه خانواده برای شروع و ادامه موفق یک زندگی مستقل با موانع و چالشهای کمتری مواجه می شوند که سبک زندگی در مراکز به شرایط طبیعی خانواده هر چه بیشتر شبیه شود و از طرف دیگر حمایتهای منظم و جامعی برای هر نوجوان پس از ترخیص در نظر گرفته شود.