پیامد سیاسی

پیروزی در نبرد ملازگرد (463ق./1071م.) در شکل گیری حکومت سلجوقیان روم تأثیر بسزایی داشت، امّا تقریباً یکصدسال پس از تأسیس این حکومت، سلطان قلیچ ارسلان دوم در سال 572 ق./ 1176م. با پیروزی در نبرد دیگری مقابل امپراطوری بیزانس که در مکانی با نام میریوکیفالون، رخ داد توانست گام های تازه ای در راستای ایجاد امنیت و آرامش بیشتر و به تبع آن بهبود وضعیت سیاسی فرهنگی قلمرو سلاجقه ی روم بردارد. پژوهش حاضر با بررسی تطبیقی و قرار دادن نبردهای ملازگرد و میریوکیفالون، به عنوان دو نقطه ی عطف در تاریخ این حکومت، تلاش دارد تأثیرات سیاسی و به تبع آن فرهنگیِ پیروزی در این نبردها را تحلیل نماید. بنابراین پژوهش حاضر در پی پاسخ بدین پرسش است که پیروزی ترکمانان سلجوقی در دو نبرد ملازگرد و میریوکیفالون، چه تأثیری در وضعیت سیاسی فرهنگی قلمرو دولت سلاجقه ی روم داشته است؟ نتیجه ی به دست آمده از این نوشتار، نشانگر آن است که اگرچه پیروزی در نبرد ملازگرد، نقطه عطف مهمی برای سرازیر شدن ترکمانان به آناتولی و شکل گیری حکومت سلاجقه ی روم بوده، بدون تردید پیروزی در نبرد میریوکیفالون نیز اثراتی غیرقابل انکار بر ثبات سیاسی، امنیت اجتماعی و به تبع آن رونق فرهنگی آناتولی داشته است.

مقاله حاضر پژوهشی برای بازشناسی پیامدهای ظهور طبقه متوسط جدید در ایران است. این طبقه به قشرهای نوظهور و نوپدیدی اشاره دارد که در جامعه جدید شکل گرفته اند و در درجه اول با ویژگی های شهرنشینی، اشتغال جدید و تحصیلات شناخته می شوند. با اجرای برنامه های نوسازی در ایران از اوایل دهه 1370 روز به روز موقعیت طبقه متوسط جدید ارتقا یافته که خود پیامدهایی برای جمهوری اسلامی ایران داشته است. در بُعد اجتماعی مطالبه حقوق شهروندی بیشتر، افزایش حس مشارکت جویی در تصمیم گیری ها، گسترش شهرنشینی، درخواست برای رفاه بیشتر، افزایش استانداردهای زندگی و ... تقاضاهای جدیدی بود که بیش از پیش از سوی آنها مطرح شد. در بعد فرهنگی گسترش رسانه های ارتباط جمعی و افزایش ضریب نفوذ آن در جامعه و توسعه ارزش های فرهنگی نوین از پیامدهای ظهور و توسعه این طبقه است. طی دو دهه اخیر به تدریج میان قشر بالای طبقه متوسط جدید و نظام سیاسی موجود در بعد امنیتی فاصله و شکاف ایجاد شده است و در صورت فراهم بودن شرایط، این طبقه اجتماعی می تواند به نیروی سیاسی تمام عیار تبدیل شود. نظام جمهوری اسلامی ایران باید در جست وجوی مکانیسمی مناسب برای پاسخگویی به توقعات و انتظارات فزاینده طبقه متوسط جدید باشد تا از تنش های اجتماعی و سیاسی بیشتر ممانعت کند. احتمال دارد در صورت عدم توجه دقیق، این طبقه به تدریج به مقوله امنیتی تبدیل شود و به عنوان تهدید جلوه کند.