رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد

این پژوهش با هدف تعیین جایگاه فکری رویکرد «پذیرش و تعهد» در اطلس فکری رویکردهای متنوع روانشناختی، با معرفی و یاری گرفتن از معیار «هنجار و کارکردهایش» در هستی جهت ترسیم مرزها و حدود روان شناسی توحیدی در برابر روانشناسی غیرتوحیدی در نقشه روان شناسی دنیای امروز انجام شده است. روش پژوهش در این مقاله به شیوه توصیفی تحلیلی مبتنی بر منابع و متون مرتبط با موضوع پژوهش است. نتایج و یافته ها نشان می دهد رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد که تقریباً از سال 1999 در آمریکا پا به عرصه گذاشت با معرفی «ارزش ها» و «تعهد به ارزش ها» در مبانی و ساختار نظام فکری آن، از تفکر فلسفیِ صرفاً مکانیک ماتریالیستی و زیستی، که نگاه غالب فلسفی و معرفت شناسی رویکردهای روان شناختی دنیای معاصر را تشکیل می دهد، فاصله گرفته، و یک گام به پیش، به سمت روان شناسی توحیدی و هنجارمدار برداشته است. از جمله یافته های دیگر این پژوهش ناآشنایی، موشکافی و معرفی «معیار»ی موثق در مبانی فلسفی و معرفت شناختیِ رویکردهای روان شناختی است که منجر به خلط بحث های نظری شده و در نتیجه آن امکان رصد نزدیک یا دور شدن رویکردهای متنوع این حوزه از یکدیگر را از دست می دهیم.

تجربه ی گذارهای متعدد به عنوان مشخصه ی مسیرهای شغلی نوین، ضرورت نوآوری در زمینه ی مداخلات را پررنگ می کند. از جمله مداخلات نوین، مداخلات طراحی زندگی با هدف تغییر روایت های شغلی است. پژوهش حاضر با دو هدف انجام شد. هدف اول بررسی چگونگی تأثیر مداخلات روایتی شغلی مبتنی بر داستان شغلی من (MCS) و روایت های ترسیمی (PN) بر تغییرات زندگینامه ی شغلی آینده نگر (FCA)، و هدف دوم مطالعه ی چگونگی تاثیر این مداخلات بر عبور موفقیت آمیز گذار از طریق ایجاد تغییر در عاملیت و تأمل پیشگی بود. روش مطالعه در این پژوهش، کیفی و از نوع مطالعه ی موردی بود. این پژوهش تأثیر مداخله ی مبتنی بر داستان شغلی من و روایت های ترسیمی که در قالب 4 جلسه اجرا شد را بر روی یک مورد مطالعه، به طور عمیق مورد بررسی قرار داد. شیوه ی جمع آوری داده شامل مصاحبه ی عمیق، مشاهده و ثبت اسناد بود. بررسی تغییرات زندگینامه ی شغلی آینده نگر، با استفاده از فرم زندگینامه ی شغلی آینده نگر(رفوس، 2009) به صورت مقایسه ی پیش -پس مداخله صورت پذیرفت. مقایسه ی پیش -پس مداخله ی مورد مطالعه در یافته ها دو تغییر موضوعی در فرم زندگینامه ی آینده نگر در موضوعات کلی به مضمون موضوعات مشخص تر و نیز بی اعتنایی به مضمون جهت گیری را گزارش کرد . نتایج این پژوهش نشان می دهد که استفاده از مداخله های روایتی (MCS) و (PN)در قالب یک مداخله ی واحد، برای گسترش روایت-های آینده نگرانه ی مسیرشغلی مورد مطالعه مفید بوده و هم چنین، با ایجاد تغییر در عاملیت و تأمل پیشگی به عبور موفق او در گذار دانشگاه کمک کرده است.

مقدمه: با توجه به نقش والای خانواده و اهمیت تعهد در روابط زناشویی، هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر بخشودگی و مبتنی بر پذیرش و تعهد بر دل زدگی زناشویی و جهت گیری زندگی زنان آسیب دیده از خیانت همسر در گیلان، شهر رشت، است. روش: در این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه شاهد در سالهای 1401-1402 نمونه شامل 90 نفر از بانوان متأهل مراجعه کننده به مراکز روانشناسی با بهره گیری از نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمون و یک گروه شاهد قرار گرفتند. درمان در این پژوهش به مدت 8 جلسه برای گروههای آزمون انجام و هر سه گروه به صورت پیش و پس آزمون توسط دو پرسشنامه جهت گیری زندگی شییر و کارور (۱۹۸۵) و دل زدگی زناشویی (CBM) موردسنجش قرار گرفته و داده ها توسط تحلیل کوواریانس یک و چندمتغیره و نرم افزار SPSS بررسی شد. یافته ها: با توجه به معناداری مقدار F محاسبه شده برای متغیرهای دل زدگی زناشویی (244/192 = F) و جهت گیری زندگی (747/304 = F) در سطح خطای کوچک تر از 5 درصد، بین گروهها در نمرات پس آزمون بعد از تعدیل نمرات پیش آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد که بیانگر اثربخشی مداخلات است. بحث: با وجود تفاوت محتوا در رویکردهای درمانی مورد بهره، هر دو بر متغیرهای مدنظر پژوهش مؤثر بوده اند و درعین حال اثربخشی رویکرد ACT بالاتر است.