مدل سیستم مانا

نظام های مدیریتی و اقتصادی به سمت اقتصاد دانش بنیان پیش رفته است تا جایی که عرصه های اقتصادی کاملاً به عرصه های علم و فناوری گره خورده است. چهار سند بالادستی «سیاست های کلی نظام علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری»، «سند تحول راهبردی علم و فناوری کشور»، «نظام علم و فناوری در برنامه ششم توسعه» و «نظام علم و فناوری در نقشه جامع علمی کشور» در ایران در زمینه نظام علم و فناوری موجود است که تشابهات و افتراقاتی دارد که در این پژوهش ابتدا مسائل نظام علم و فناوری براساس این چهار سند بالادستی شناسایی شده و سپس از روش شناسی مدل سیستم مانا برای ارائه ساختاری کلان و تقسیم کار ملی جهت تحقق این استراتژی ها استفاده شده است. روش شناسی یادشده براساس تقسیم کارکردی سیستم به پنج زیرسیستم با سطوح تصمیم گیری متفاوت در جهت نگاشت نهادی امور مد نظر صورت می گیرد. در این پژوهش علاوه بر این که برای نخستین بار در پژوهش های انجام شده اقدام به تطبیق استراتژی های مطروحه در اسناد بالادستی نظام علم و فناوری با نهادهای این نظام شده است از روش شناسی مدل سیستم مانا استفاده شده که دارای مبانی تئوریک قوی و کاربردهای نوینی در سطح جهان است. در این پژوهش سطح بندی نهادهای درگیر در نظام علم و فناوری ایران آورده و مشخص شده است هر سطحی از این مسائل توسط کدامیک از این نهادها باید محقق گردد. به عبارت دیگر نگاشت نهادی ملی مسائل استراتژیک نظام علم و فناوری کشور مشخص شده است.

یکی از مباحث مهم در حوزه خانواده که در سال های اخیر در کشور مطرح بوده، تعیین ساختاری برای حمایت از خانواده و کمک به تحکیم بنیان خانواده در کشور است اما هنوز پاسخ مناسب و قانع کننده ای برای آن ارائه نشده است. این پژوهش به دنبال اصلاح نظام حکمرانی خانواده از طریق تعیین و یا ایجاد ساختاری است که به عنوان متولی فرایند فعالیت نماید. پژوهش حاضر کاربردی است و به روش آمیخته (کیفی-کمی) انجام شده است. در بخش کیفی، ضمن آسیب شناسی نظام حکمرانی خانواده با روش مدل سیستم مانا (VSM)، مصاحبه های نیمه ساختاریافته عمیق با 25 نفر از خبرگان که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، به منظور شناسایی ساختارهای پیشنهادی نهاد متولی نظام خانواده صورت گرفت و با استفاده از روش تحلیل محتوا، ساختارهای پیشنهادی شناسایی شد. در بخش کمّی، ساختارهای پیشنهادی شناسایی شده در قالب یک پرسشنامه و با هدف اولویت بندی آن ها به خبرگان عرضه شد و پس از آن با روش تاپسیس (TOPSIS) اولویت بندی انجام شد. نتایج نشان دهنده این است که از بین 9 ساختار پیشنهادی در اولویت اول، سازمان راهبری خانواده ذیل مجمع تشخیص مصلحت نظام یا شورای عالی انقلاب فرهنگی است که فراقوه ای بوده و ثبات رویکرد بیشتری در آن نمایان است و در اولویت بعدی سازمان ملی خانواده (معاونت ریاست جمهوری) است که ضمانت اجرایی در آن مشهودتر و قابل تحقق تر است.

به کارگیری مدیریت زنجیره تامین در صنعت ساخت با دشواری های جدی از قبیل طبیعت گذرای پروژه ، سفارشی سازی زیاد، تکرارپذیری پایین فعالیت ها، عدم وجود خط تولید و وابستگی رفت و برگشتی فعالیت ها مواجه است. زنجیره تامین پروژه های ساخت پتروشیمی، سیستم های بسیار پیچیده ای هستند که عملکرد نهایی آنها به ترکیب صدها تصمیم اتخاذی در چندین شرکت مستقل بستگی داشته و تعاملات ذینفعان و ویژگی های خاص هر پروژه، در زمره ی پدیده های پیچیده ای هستند که عناصر و متغیرهای بسیاری در آنها دخیل بوده و بصورتی درهمبافته، با یکدیگر در تعاملند. از آنجا که مدل سیستم مانا ریشه در سایبرنتیک سازمانی داشته و یکی از روش های س اختار یافت ه برای مواجهه با مسائل پیچیده و ساختار نایافته است، اتخاذ چنین رویکردی، تحلیلگر را قادر م ی س ازد ت ا عمیق اً از اش کالات ک ارکردی سیس تم کنونی، آگاهی یافته و چگ ونگی اعم ال تغیی رات در طراح ی سیس تم ب ه منظ ور سازگاری با آش فتگی ه ای داخل ی و خ ارجی را دریاب د. در پژوهش حاضر، با توجه به این ماهی ت آس یب شناس انه و ساختارگرایانه، مدیریت زنجیره تامین یک پروژه پتروشیمی عارض ه ی ابی ش ده است. این عارضه یابی، منجر به ارائه مدل و شناسایی نقاط ضعف زنجیره تامین از منظر سیستم های پنج گانه و کانال های ارتباطی، جهت دستیابی به مانایی شده اس ت. اعتبار روش شناسی و یافته های پژوهش از مجرای مشارکت جمعی از خبرگان مورد تایید قرار گرفته و ن وآوری ان، عارضه یابی زنجیره تامین مبتنی بر مدل سیستم مانا و از مجرای انجام مطالعه موردی است.