زابل

توفان های گرد و غبار یکی از مخاطرات طبیعی است که آسیب هنگفت اجتماعی و اقتصادی را بر سیستان تحمیل می نمایند. از آنجایی-که بررسی پیامدهای این توفان ها و آسیب های ناشی از آنها در بخش های مختلف دشوار است در این مطالعه تنها بخشی از پیامدها و آسیب های ناشی از این توفان ها در سیستان طی سال های 1398-1396 مورد بررسی قرار گرفته است. آسیب وارده بر راه های ارتباطی شامل آسیب وارده به بدنه راه، آسیب وارده به تاسیسات و تجهیزات و آسیب ناشی از نگهداری راه می باشد. به منظور برآورد آسیب ها و دریافت اطلاعات مورد نیاز جداولی تهیه شد و با مراجعه به اداره راهداری و حمل و نقل راه های شهرهای زابل، زهک و هیرمند تکمیل شدند. تحلیل توفان های گرد و غبار با استفاده از داده های سرعت باد و دید افقی ثبت شده در ایستگاه هواشناسی زابل انجام گرفت. نتایج نشان داد که توفان های گرد و غبار به تابلوها و تأسیسات و آسفالت راه ها آسیب هایی را وارد نموده بطوری که هزینه نگهداری و بازسازی آنها را افزایش داده است. بین فراوانی ماهانه و سالانه توفان های گرد و غبار و مقادیر ماهانه و سالانه رسوبات انباشته شده در سطح راه ها انطباق مناسبی وجود داشت. بیشینه تجمع ماسه در نیمه اول سال و ماه تیر و در سال 1397 مشاهده شده که منطبق با بیشینه فراوانی توفان های گرد و غبار می باشد. مقدار آسیب های وارده از توفان های گرد و غبار بر راه های ارتباطی سیستان 5/32 میلیارد تومان طی سه سال مورد بررسی برآورد شد.

زابل به مثابه گره فضائی ناحیه سیستان، با دو پدیده خشکسالی و گردوغبار مواجه است. که  سبب بحران تاب آوری اکولوژیک گردیده و رضایت از زندگی را به شدت کاهش داده است. چرا که رابطه انسان و محیط از تعادل، تحمل پذیری و سازگاری، خارج و پدیده «فرسایش دلبستگی مکانی» رخنمون یافته است. این پژوهش، کاربردی، توصیفی-تحلیلی، پیمایشی با نمونه برداری تصادفی دو مرحله ای است. جامعه هدف، جوانان 15 تا 19ساله زابل (با حجم نمونه432 واحد) می باشد. از مدلهای کولموگروف- اسمیرنوف، تست نشانه، کروسکال والیس، اسپیرمن، فی، جدول متقاطع، Vکرامرز و U من ویتنی بهره گیری شده است. زابل برپایه تحلیل آمار 40 ساله(2005-1966)، با «حداکثر میانگین سرعت باد، معادل 56/5  متردرثانیه » و داشتن 68درصد روزهای با گردوغبار بالای حداستاندارد در سال 1390، همچنین داشتن رتبه اول در شدت طوفان (معادل 107 روز در وضعیت خیلی خطرناک) و تبدیل عرصه 450 هزار هکتاری بستر هامون به کانون تولید گرد و غبار و افزایش مراجعات، بستری و مرگ و میر ناشی از بیماری تنفسی با بحران تاب آوری اکولوژیک مواجه است. طبق یافته ها، 64درصد جوانان مورد مطالعه، وضعیت گردوغبار 22 سال گذشته را «بد تا وحشتناک» می دانند. همچنین 62درصد زنان  و 43درصد مردان آسایش و کیفیت زندگی شان را «بد تا وحشتناک» می دانند. وانگهی 68 درصد پاسخگویان گفته اند رضایت فرزندان خانواده از اقامت در زابل، «کم تا هیچ» می باشد. 44درصد پاسخگویان هیچ امیدی به آینده هیرمند و هامون ندارند. معنی داری این یافته ها  با خطای ۰/۰۰۰  تایید شدند. بحران تاب آوری اکولوژیک، سبب رخنمون یافتن«پدیده فرسایش دلبستگی مکانی» و پیامدهای خسارت بار اجتماعی - روانشناختی گردیده است. کاهش احساس مثبت به مکان، عدم ارتب اط نزدی ک و عدم تمایل به سرمایه گذاری، بی تردید سبب کاهش انگیزه، کاهش مسئولیت پذیری برای ارتقای وضعیت شهر و ناحیه، کاهش آمادگی برای مشارکت، نبود نظارت و به ویژه کاهش فداکاری برای توسعه محله، شهر و ناحیه می شود.

شهر زابل با دارا بودن جمیعتی بیش از 130 هزار نفر و قرار گرفتن در مسیر وزش بادهای 120روزه و مهاجرت های زیاد روستایی در زمینه مکان یابی و مدیریت زباله با مشکلات عدیده ای روبرو است. در این پژوهش سعی شده است تا مکانی متناسب با معیارهای استاندارد برای جمع آوری و دفع زباله در شهر زابل تعیین شود. برای این کار از نرم افزار Arc GIS و مدل تحلیل سلسله مراتبی AHPاستفاده شده است. فرآیند تحلیل سسله مراتبی (AHP) یکی از گسترده ترین ابزارهای تصمیم گیری چند معیاره است. در فرآیند مکان یابی با استفاده از روش AHP، بعد از تعیین سطوح سلسله مراتبی شامل هدف، معیارها، زیر معیارها و گزینه (مکان مورد نظر) مقایسه زوجی بین مجموعه ها برای وزن دهی انجام می شود. محل فعلی دفن زباله در شهر زابل متناسب به معیارهای استاندارد نیست. عمده ترین مشکل این منطقه، نزدیک بودن به چاه نیمه چهارم می باشد و به همین دلیل ممکن است سبب بروز مشکلات بهداشتی و زیست محیطی شود. نتایج تحقیق حاکی از این است که بهترین پهنه انتخابی برای دفن زباله در پایین دست منطقه دفع کنونی واقع شده است. این پهنه از نظر احداث مکان برای دفع زباله کاملاً مناسب است. عمق آب زیرزمینی بیش از 70 متر می باشد. فاصله از شهر حدود 30 – 35 کیلومتر و فاصله از راه های ارتباطی 7 کیلومتر است، همچنین به دلیل دور بودن از شهر قیمت زمین در این منطقه ارزان می باشد.

در این مطالعه کارایی بازه ای واحدهای توزیع گوشت شهرستان زابل با استفاده از رویکرد تحلیل فراگیر داده ها اندازه گیری و عوامل مؤثر بر آن بررسی شد. داده های مورد نیاز مطالعه با تکمیل پرسش نامه و کاربرد روش نمونه گیری تصادفی برای سال 1392 جمع آوری شد. نتایج نشان داد حد بالای کارایی 50 درصد از بنگاه ها زیر 40 درصد و حد پایین کارایی 80 درصد از بنگاه ها زیر 20 درصد است. میانگین حد پایین کارایی 5 / 13 درصد و میانگین حد بالای کارایی 2 / 47 درصد است. همچنین، تأثیر هم زمان متغیرها بر میانگین کارایی بازه ها بررسی شد. نتایج رگرسیون خطی با روش حداقل مربعات معمولی نشان داد که هر یک از متغیرهای تجربه، تحصیلات، و نژاد گوسفند زابلی رابطه مثبت و معنی داری در کارایی دارند. با توجه به پایین بودن کارایی واحدهای توزیع گوشت شهرستان زابل و تأکید مصرف کنندگان بر رؤیت کشتار، احداث بنگاه های فروش دام همراه با واحدهای ذبح تحت نظارت بهداشت و همچنین واحدهای توزیع بهداشتی گوشت با امکانات کامل در خروجی های شهر پیشنهاد می شود. همچنین از آنجا که تجربه مدیران تأثیر فراوانی در کارایی واحدهای توزیع گوشت دارد، افزایش سطح معلومات مدیران جوان از طریق کلاس های آموزشی در زمینه های بازاریابی و درجه بندی گوشت ضروری است.

کشف روابط بین انتخاب گونه های درختی خاص و سازگار با شرایط آب وهوایی ویژه مناطق موردنظر همواره از موارد چالش برانگیز و قابل تأمل در مدیریت و برنامه ریزی شهری بوده است. شناخت منطقی این روابط از سویی باعث افزایش بهره وری و بازدهی بالای این درختان و از سوی دیگر موجب صرفه جویی های اقتصادی ناشی از این امر می-شود که این امر به نوبه خود زیبایی شهر و رضایتمندی شهروندان را نیز به دنبال دارد. دشت سیستان به دلیل خشک سالی های اخیر و طوفان های شن سهمگین آن دارای شرایط خاص جغرافیایی در استان سیستان و بلوچستان و کشور می باشد، و این خاص بودن همواره باعث شده است تا گونه های خاص و مقاومی از پوشش گیاهی را پذیرا باشد. این تحقیق به بررسی چندگونه درختی مقاوم و سازگار با شرایط جغرافیایی شهر زابل پرداخته و با استفاده از مدل سیستم استنتاج فازی و AHP اقدام به بررسی این گونه ها از جنبه معیارهای اکولوژیکی و اجتماعی-کارکردی نموده و با ذکر ابعاد مختلف ضعف و قوت هرکدام از درختان اقدام به اولویت بندی آن ها کرده است، تا با استفاده از نتایج آن بتوان در مورد تمرکز سرمایه گذاری و انتخاب گونه اصلح تر برای کشت تصمیم گیری نمود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در بین گونه های گیاهی شش گانه مورد بررسی، درختان اکالیپتوس و نخل زینتی به ترتیب با وزن نهایی (0.273 و 0.263) مناسب ترین درختان برای کاشت و در مقابل درخت توت تزئینی با کسب امتیاز (0.125) نامناسب ترین درخت برای کاشت در شرایط اکولوژیکی و اجتماعی- کارکردی زابل است.

  در ایران شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده است، حضور مهاجران روستایی در شهر زابل، به عنوان بزرگ ترین شهر در منطقه سیستان، جهت رفع مشکلات زندگی، فرار از تنگناهای اقتصادی و کمبودهای خدماتی، مسائل و معضلات عدیده ای را در زمینه های مختلف برای شهروندان به همراه داشته است. آنچه در این روند حرکتی هدف اصلی پژوهش حاضر می باشد، بررسی برخی از چالش های ناشی از این جریان در نواحی حاشیه ای شهر زابل است. با توجه به اهمیت مسئله، روش شناسی تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی – تحلیلی مبتنی بر پیمایش می باشد. جامعه ی آماری تحقیق حاضر شهروندان شهر زابل است و حجم نمونه با بهره گیری از فرمول کوکران، ۳۸۳ نفر معین گردید. تجزیه وتحلیل اطلاعات، با استفاده از نرم افزارهای Spss،Expert Choice & Excel انجام پذیرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که وضعیت کیفیت زندگی شهروندان بعد از مهاجرت روستاییان به شهر کاهش یافته است. با توجه به مثبت شدن آماره T در تمام شاخص ها استنتاج می شود مقدار میانگین شاخص ها از مقدار حد متوسط بیشتر بوده و سطوح چالش در شاخص های مدنظر زیاد و خیلی زیاد می باشد. همچنین در تمامی مؤلفه ها، دیدگاه زنان و مردان از چالش ها متفاوت بوده است و بیشترین درصد همبستگی )555/0 (r = میان مؤلفه ی تحولات رفتاری و سبک زندگی و محدودیت های اشتغال در سطح اطمینان۹۵% است. لذا پیشنهاد می شود با برنامه ریزی جهت رفع چالش های مهم در شهر و ایجاد نهادی برای سازمان دهی جریان های مهاجرتی از این چالش ها کاست.

پیش زمینه و هدف: ارتقاء تدین و دیانت در میان دانش آموزان امری بسیار حائز اهمیت و کلیدی محسوب می گردد که می تواند نتایج کلیدی را در تربیت شخصیت های برجسته برای آینده هر کشوری به دنبال داشته باشد. پژوهش های پیشین تاثیر فاکتورهای دین داری را در مورد ویژگی های شخصیتی مورد بحث و بررسی قرار داده است، اما تا به حال پژوهشی یافت نشده است که نقش دین و مذهب را از منظر داستان های قرآن بر فاکتورهای شخصیتی افراد بررسی کند. لذا این پژوهش با در نظر گرفتن این خلأ در پیشینه های پژوهش به دنبال بررسی این امر است که آیا قصص قرآنی می تواند بر بعضی از فاکتورهای شخصیتی دانش آموزان مانند تاب آوری، مهارت های ارتباطی و هویت دینی آنان تاثیر بگذارد یا خیر مواد و روش کار: روش تحقیق پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می باشد. در این طرح دو گروه آزمودنی مورد مطالعه بوده اند به این معنی که در مرحله اول افراد به دو گروه(A و B) تفکیک شدند. در مرحله بعد یک گروه آزمایشی در معرض آموزش و مطالعه داستان های دینی قرار گرفته در حالی که گروه کنترل تحت هیچ آموزشی قرار نگرفت. پس از آموزش های یاد شده مجددا افراد هر دو گروه تحت آزمون(پس آزمون)قرار گرفتند(پرسشنامه تاب آوری، مهارت های ارتباطی، هویت دینی). جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوره اول آموزش و پرورش شهرستان زابل می باشد که بر اساس آمار اخذ شده برابر 270 کلاس با 5500 نفر می باشد. با توجه به آمار موجود در آموزش و پرورش که معدل سالانه تحصیلی کلیه مدارس اخذ شده بود، با توجه به اینکه امکان تجمیع دانش آموزان از تمام مدارس شهرستان در یک فضا به جهت مشکلات اجرایی و اخذ مجوز ممکن نبود، پایه هشتم سه مدرسه که مطابق با نظر مشاوره آموزش و پرورش شهرستان احتمالا از وضعیت ارتباطی ضعیف تری برخوردار بودند و در نیمسال دوم تحصیلی 1400-1401 مشغول به تحصیل بودند از بین مدارس شهرستان انتخاب شدند. پس از انتخاب این سه مدرسه دانش آموزان از هر مدرسه 30 نفر از دانش آموزان کلاس هشتم به شکل تصادفی انتخاب شدند. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل آماری نشان داد، مداخله آموزش قصص قرآن باعث ایجاد تغییرات آماری معناداری در بهبود مهارت ارتباطی، هویت دینی و تاب آوری دختران نوجوانان گروه آزمایش شده است بحث و نتیجه گیری: نهایتا با توجه به نتایج بدست آمده می توان به آموزش و پرورش پیشنهاد داد که در تدوین کتب قرآنی مدارس، از وجود قصص قرآن در محتوای این کتب استفاده بیشتری شود. همچنین می توان از این پژوهش در مورد گروه های خاص مانند مراکز نگه داری کودکان بدسرپرست و بی سرپرست، مراکز و کانون های تربیت کودکان نیز استفاده کرد.

تحلیل های تاریخی نشانگر آن است که منطقه سیستان از دیرباز پهنه ای آباد و از نظر تولیدی سرآمد بوده است. در این حوزه جغرافیایی، شهرهای متعددی ایجاد و به مرور و با تغییر شرایط یا از بین رفته و یا تقلیل کارکرد پیدا کرده اند. اما از اوایل قرن کنونی، شهر زابل با عنایت به اعتبارات دولتی شکل گرفته و در این مدت، دائماً بر جمعیت خود افزوده است. در واقع، به دلیل توسعه برون زای شهر، مشکلات محیطی و منطقه ای هیچگاه رشد این شهر را متوقف نکرده و به قیمت تخریب محیط پیرامونی، حیات آن با شدت بیشتری استمرار پیدا کرده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی، وضعیت زیست پذیری شهر زابل را مورد تحلیل قرار داده است. داده های مورد نیاز این شناخت با پرسشنامه محقق ساخته و از نمونه ای به حجم 300 نفر از کارشناسان این حوزه، گردآوری و با استفاده از ماتریس ارزیابی شاخص های مؤثر و متأثر و مدل ریاضی پایداری و زیست پذیری مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج نشان داد که این شهر در بخش زیست محیطی امتیاز 4829/0 و در بخش اقتصادی و اجتماعی امتیاز 2945/0 را کسب کرده است. بر اساس این امتیازات، درجه زیست پذیری این شهر 1884/0 تعیین شده و مطابق استانداردهای موجود، در گروه زیست پذیری ضعیف و بسیار ضعیف قرار می گیرد. بنابراین، اگر سیاست های کنترلی و پیشگیرانه لازم اعمال نشود، نه فقط سکونت و زندگی در این شهر مورد تهدید قرار می گیرد، بلکه محیط پیرامونی نیز دچار تخریب اساسی تری خواهد شد.

بسیاری از حوضه های رودخانه های مرزی در جهان به طور همزمان به عنوان موتورهای مهم توسعه اقتصادی منطقه، پایگاه های مهم منابع امرار معاش و همچنین مکان های بحرانی حفاظت از تنوع زیستی شناخته شده اند. این مزایا اغلب نقش رقابتی را برای حکومت ها ایجاد می کند و آن ها را به چالش می کشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی، استراتژیک ایران و قرارگیری در حوضه های آبی مشترک، بکارگیری دیپلماسی آب های مرزی و فرامرزی، به عنوان ابزاری ضروری برای مدیریت بحران آب و سازگاری با مشکلات ناشی از کم آبی در کشور تلقی می شود. بر این مبنا، جهت نگارش پژوهش حاضر از روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که تنها ابزار جهت به سامان کردن اوضاع در شرایط کنونی شهر مرزی زابل استفاده درست از دیپلماسی آب است. نتایج تحقیق نشان می دهد تدوین دیپلماسی آب از سوی جمهوری اسلامی ایران با کشور افغانستان، یکی از الزاماتی است که باید با جدیت در آینده با استفاده از ظرفیت های ایجابی و با بهره گیری از اصول حقوق بین الملل دنبال شود تا وضعیت سکونتگاه شهر مرزی زابل قبل از رسیدن به مرحله بحران با سناریوهای ساده تر و کم هزینه تر حل شود.

مالکیت، مفهومی جهانی است. بازنمود این مفهوم در نحو به دو شکل کلی اسمی و محمولی است. مالکیت اسمی به شکل گروهی اسمی شامل مالک و مملوک بازنمود دارد، و مالکیت محمولی به صورت جمله بیان می شود. در این مقاله، ساخت ملکی محمولی در بلوچی با رویکردی رده شناختی بررسی می شود. روش پژوهش، ترکیبی از داده های اولیه و ثانویه است. 420 جمله نمونه از طریق پرسشنامه از گویشوران بلوچی زابل به دست آمد. همچنین، داده های ثانویه از برخی از پژوهش های دیگر نیز در این پژوهش به کار رفته اند. چارچوب نظری پژوهش، پژوهش استاسن (2009) است که در آن چهار رده برای رمزگذاری ساخت ملکی محمولی معرفی شده است. این چهار رده عبارتند از: مالکیت مکانی، مالکیت بایی، مالکیت مبتدایی و مالکیت با محمول «داشتن». سه رده ساخت ملکی مکانی، ساخت ملکی بایی و ساخت ملکی با محمول «داشتن» در داده ها وجود دارد، اما شواهدی از وجود ساخت ملکی مبتدایی در این زبان یافت نشد. در بین این سه رده، کاربرد ساخت ملکی بایی بیش تر است و بخش بزرگی از داده های پژوهش به این راهبرد تعلق دارند. پس از آن، ساخت ملکی مکانی بیش ترین کاربرد را دارد و کاربرد ساخت ملکی با محمول «داشتن» اندک بوده است. بهتر است زبان بلوچی از نظر رمزگذاری ساخت ملکی محمولی در رده متفاوتی با زبان های ایرانی دیگر مانند فارسی، گیلکی رشت، و شهمیرزادی قرار گیرد. بنابراین، پژوهش پیش رو، گام دیگری در راه رده شناسی ساخت ملکی محمولی را در زبان های ایرانی برداشته است.

امروزه با افزایش روند جمعیت و شهرنشینی، مدیریت و برنامه ریزی شهرها و به ویژه شهرهای مرزی به واسطه حساسیت های آن ها پیچیده تر شده است. در این راستا زیست پذیری به عنوان یکی از مباحث و تئوری های برنامه ریزی شهری در پی فراهم نمودن شرایط مطلوب تر برای زندگی شهروندان و دستیابی به توسعه پایدار شهری است. عوامل بسیاری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی بر زیست پذیری شهرها تأثیرگذارند که این عوامل بر یکدیگر نیز تأثیرگذار می باشند. هدف پژوهش حاضر شناسایی پیشران های کلیدی مؤثر بر زیست پذیری شهر زابل می باشد. لذا، پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش بر اساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است. جهت گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه و تکنیک دلفی و مطالعات اسنادی و کتابخانه ای بهره گیری شده است. برای به کارگیری تکنیک دلفی و تحلیل اثرات متقاطع ، در دو مرحله پرسشنامه ها تهیه شده است، مرحله اول، شامل 50 پرسشنامه باز که در آن مهم ترین عوامل مؤثر در زیست پذیری شهر زابل در موضوعات محوری با در نظر گرفتن حوزه های مختلف و همه جانبه زیست پذیری در اختیار کارشناسان قرار داده شده است که به استخراج کلی عوامل مؤثر بر زیست پذیری شهر زابل انجامید. مرحله دوم، شامل 30 پرسشنامه برای تعیین عوامل اصلی تأثیر گذار بر زیست پذیری شهر زابل از طریق وزن دهی است که توسط کارشناسان تکمیل و در نهایت جهت تجزیه و تحلیل داده های جمع-آوری شده از نرم افزار MicMac بهره گیری شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که از میان 33 عامل اصلی تأثیرگذار بر زیست پذیری شهر زابل، در مجموع 8 متغیر کلیدی در وضعیت زیست پذیری شهر زابل تأثیرگذارند، بدین صورت که این متغیرها بیشترین تأثیرگذاری و کمترین تأثیرپذیری را بر آینده زیست پذیری شهر زابل دارند وشامل عوامل " محرومیت زدایی، سرمایه گذاری، تمایل ساکنان به سکونت، دسترسی به زیرساخت ها، وضعیت مسکن و معابر، مبلمان شهری و کیفیت سیما و منظر، تعاملات اجتماعی، نهادهای مدنی و جمعی " می باشند. با توجه به ارتباط و تأثیرگذاری درونی این عوامل با یکدیگر، باید کیفیت هر کدام از این عوامل به ترتیب در قالب برنامه های میان مدت و بلندمدت، ارتقا یابند.

هدف از این تحقیق بررسی اثر پارامترهای اقلیمی بر تغییر غلظت ذرات معلق کمتر از 10 میکرومتر در شهر زابل و ارتباط آن با سلامتی نیروهای نظامی می باشد. برای انجام این تحقیق از پارامترهای اقلیم و میزان غلظت PM10ایستگاه هواشناسی زابل طی بازه زمانی 10 ساله(1388-1398) استفاده گردید. بعد از آن شاخص کیفیت هوا به صورت فصلی و ماهیانه بررسی شد و جهت بررسی پارامترهای اقلیمی بر تغییر غلظت ذرات معلق کمتر از 10میکرومتر از ضریب پیرسون استفاده شد. همانطور که نتایج نشان داد که سطح معنی داری بدست آمده بین میزان غلظت PM10 و میانگین رطوبت نسبی (421/0-)، مجموع بارش سالانه (45/0-) ، میانگین دمای سالانه (596/0)، حداکثر سرعت باد (592/0) و با تعدادروزهای همراه گرد و غبار و تعداد روزهای دید کمتر از 2 کیلومتر برای ایستگاه زابل به ترتیب801/0 و 769/0 می باشد. بررسی شاخص کیفیت هوا نشان داد که ماه ها تیر و مرداد از بیش ترین و دی از کم ترین آلودگی هوا برخوردار می باشند. با توجه به تاثیر میزان غلظت PM10 بر سلامتی در مطالعات متعدد، پیشنهاد می گردد، فرماندهان در به کارگیری صحیح نوبت کار، تقسیم دوره ای افراد در مناطق آلوده وکاهش زمان کار اقدمات لازم را انجام دهند.

هدف: یگان های نظامی قبل از شروع یک فعالیت و یا مأموریت نظامی جو و زمین منطقه را بررسی و تأثیر آن را بر مأموریت های محوله را ارزیابی می کنند. هدف از انجام این تحقیق تعیین تأثیر بادهای 120 روزه بر فعالیت های نظامی در منطقه شمال استان سیستان و بلوچستان و به صورت موردی شهر زابل است.روش شناسی: داده های مربوط به سمت و سرعت باد، دید افقی و تعداد گزارش های گردوغبار با دوره آماری 21 ساله (2021-2000) از ایستگاه سینوپتیک زابل دریافت و مورد واکاوی آماری قرارگرفته شده است.یافته ها: به منظور تعیین میزان اثرگذاری این بادها بر فعالیت های نظامی مصاحبه خبرگی با صاحب نظران نظامی انجام و در ادامه به منظور تعیین نزدیکی و مطلوبیت ماه های سال به ایدئال موردنظر خبرگان از روش تاپسیس استفاده شد. باد غالب منطقه شمال غربی بوده و بیشترین سرعت باد و همچنین کمترین دید افقی در فصل تابستان اتفاق افتاده است.نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که ماه های آذر، دی، آبان، بهمن، فروردین و مهر به ترتیب به لحاظ جوی(دید افقی، سمت و سرعت باد) به ایدئال موردنظر نظامی نزدیک ترین و ماه های تیر، مرداد، خرداد و شهریور، بیشترین فاصله را از ایدئال جوی برای فعالیت های نظامی در منطقه موردمطالعه را دارا هستند. هرگونه فعالیت نظامی در این زمان کمترین مطلوبیت و بیشترین اثر منفی به لحاظ شرایط جوی را به همراه خواهد داشت.

با وقوع خشک سالی در زابل فرسایش زیست گاه های انسانی بالأخص در مناطقی که در معرض انباشت شن و ماسه هستند، دیده شده است. ایجاد فرم شهری بهینه می تواند روشی جهت مقابله در برابر اثرات مخرب آن باشد. روش تحقیق در این مقاله مبتنی بر روش شبیه سازی جریان هوای دارای پارتیکل و بررسی فرم شهر است. هدف یافتن بهینه ترین فرم شهری متناسب با کاهش نشست آلاینده های باد در منطقه ی شهری زابل است. طراحی فرم شهری از طریق شبیه سازی جریان هوا با استفاده از نرم افزار شبیه سازی سیالاتFlow 3D  مورد بررسی قرار گرفت. یک زمین مسطح با یک پیکربندی اولیه برای مدل انتخاب شد و هر بار رفتار جریان هوا در مدل های مختلف مورد آزمایش قرار گرفت. در این مطالعه، رابطه ی بین سرعت باد شهری و پارامترهای مورفولوژیکی مانند ابعاد، هندسه ساختمان و تراکم ساختمان بررسی گردید و این نتیجه حاصل شد که سرعت باد شهری می تواند به کاهش رکود شن و ماسه با در نظر گرفتن مقادیر مناسب این پارامترها کمک کند؛ بنابراین از طریق مطالعه ی شکل شهری و ایجاد تمهیداتی نظیر ارتفاع ساختمان از زمین، تعیین طول مناسب بلوک شهری و نحوه ی اتصال ساختمان های هم جوار می توان با تغییر در سرعت باد، ذرات انباشه شده را تا حد مجاز از شهر تخلیه کرد.

از عوامل موثر بر ایجاد گردوغبار مناطق خشک، فراوانی وزش باد به دلیل توپوگرافی نسبتاً هموار، فقر پوشش گیاهی و کمبود رطوبت است. در این پژوهش به بررسی خصوصیات باد، ویژگی گردوغبار، رطوبت خاک و تأثیرات آن بر رخداد گرد و غبار در منطقه زابل پرداخته می شود. برای بررسی سرعت و جهت باد ، داده ه ای ایس تگاه بادسنجی زابل در نرم افزارWrplotارزیابی شد. سپس نمودار گلماسه به منظور بررسی شاخص های جابجایی ماسه در نرم افزار SandRose- Graphترسیم شد. تغییرات گردوغبار و شاخص AOD منطقه در سامانه گوگل گوگل ارث انجین و تصاویر ماهواره ای MODIS در بازه زمانی 2012 تا 2023 استخراج شد. تغییرات شاخص رطوبت خاک منطقه نیز با استفاده از تصاویر ماهواره ای smap در گوگل ارث انجین مورد پایش قرار گرفت. نتایج نشان می دهد جهت باد غالب ایستگاه زابل شمال غربی_جنوب شرقی است که شرایط برای گسترش فرسایش بادی و گردو غبار منطقه را فراهم می کند. همچنین تحلیل نمودار شاخص AOD نشان می دهدکه جولای 2018 بیشترین حد گردوغبار در منطقه رخ داده و وابستگی متقابلی با میزان گرد و غبار و وزش بادهای 120 روزه در زابل دارد. نتایج شاخص رطوبت خاک نیز نشان می دهد بیشترین درصد رطوبت خاک(رطوبت 100 درصد) در ماه فوریه تا آپریل است که موجب کاهش سرعت باد و رخداد گردو غبار در منطقه می شود، همچنین کمترین درصد رطوبت خاک (رطوبت 5 درصد) مربوط به ماه جولای تا سپتامبر است که منطبق با رخداد بادهای 120 روزه منطقه زابل است. همچنین بررسی جهت باد غالب و حمل ماسه در نقشه های گلباد و گلماسه نشان می دهد منبع اصلی گردوغبار در غرب شهر زابل (دریاچه خشک شده هامون) است که با کاهش ورودی آب از رودخانه هیرمند به این دریاچه، رسوبات ریزدانه کف دریاچه به صورت گردوغبار باعث کاهش کیفیت هوای منطقه زابل می شود.

مقدمه:  بازارچه مرزی واقع در نقاط مرزی و در جوار گمرکات مجاز می توانند فضایی را در اختیار شهروندان دو سوی خط مرزی قرار دهند تا معاملات خود را با رعایت مقررات به انجام برسانند. تاثیرات چنین بازارچه هایی نه تنها بر نقاط همجوار تاثیر گذار است بلکه می تواند از جنبه های منطقه ای بر کیفیت شهروندان تاثیرگذار باشد.هدف:  هدف این مقاله بررسی تطبیقی تاثیرات ابعاد اقتصادی ،اجتماعی وکالبدی بازارچه میلک بر سطح کیفیت زندگی شاغلین در شهر زابل است. سوال اصلی اینگونه است که آیا بازارچه مرزی میلک بر کیفیت زندگی ساکنان تاثیرگذاشته است؟ و در صورت تاثیرگذاری کدام ابعاد بیشترین میزان را دارند؟روش شناسی:  رویکرد غالب تحقیق از نظر (ماهیت و روش)، توصیفی–تحلیلی می باشد. جهت سنجش تأثیرگذاری بازارچه میلک بر روی کیفیت زندگی شاخص و گویه ها با توجه به سؤال و اهداف تحقیق در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی تعیین شده است که هر کدام به گویه های جزیی تری تقسیم شدند و در مجموع پانزده گویه مورد سنجش و بررسی قرار گرفت. از نرم افزار SPSS برای تحلیل داده ها استفاده شده است. جامعه آماری مشتمل بر سرپرستان خانوار شاغل در بازارچه میلک به تعداد 1298 نفر می باشد که حجم نمونه این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 254 نفر تعیین گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی شامل شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان می باشد .یافته ها و بحث:  نتایج پژوهش نشان می دهد که عملکرد بازارچه میلک به میزان یکسانی شاخص های مورد بررسی را تحت تاثیر قرار نداده است. نتایج رگرسیون در زمینه رتبه بندی تأثیر بازارچه میلک حاکی از آن است که متغییر اقتصادی با 45% و متغییر اجتماعی با 37% و متغییر کالبدی با 22% به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار تأثیرپذیری را تبیین می نمایند. بازارچه ملیک در ایفای تأثیرگذاری بر بهبود سطح کیفی زندگی در ابعاد اقتصادی موفق عمل کرده است زیرا سطح معنی داری محاسبه شده کمتر از آلفای 05.0 می باشد.نتیجه گیری: در سال های اخیر شاهد اجرای بازارچه های مرزی در مقیاس های متفاوت بوده ایم که هر کدام اثرات و پیامدهای متفاوتی را بر محیط های جغرافیایی بر جای گذاشته اند. پژوهش حاضر می تواند معیار قابل استنادی در اختیار برنامه ریزان منطقه ای بخصوص در نقاط مرزی بگذارد. به این منظور پیشنهاداتی نیز در انتها ارائه گردیده است.