ایدئولوژی مذهبی

سکّه و سکّه شناسی یکی از مقوله های مهم در مطالعهٔ بُعد اعتقادی و فرهنگی مردم است. علائم و نشانه های روی سکه ها نشان می دهد که بخش مهمی از نقوش و کتیبه ها متأثر از مذهب و اعتقادات مردم است. رسمیت مذهب تشیع در دورهٔ صفوی و تأثیرات عمیق این مذهب در باورها و اعتقادات ایرانیان، موجب شد تا اشعار، ادعیه، و نقوش نمادین در وصف ائمه بر روی مسکوکات منعکس گردد و ارادت ایرانیان را نسبت به ائمه نشان دهد. هدف از این مقاله بررسی تأثیر ایدئولوژی مذهبی بر مسکوکات صفوی از لحاظ محتوای نقوش و کتیبهٔ سکه ها و همچنین بررسی میزان تأثیرگذاری محتوا و مضمون کتیبه های سکه ها در رسمیت شناختن مذهب تشیع توسط قشر متوسط جامعه است. روش تحقیق در این نوشتار به صورت توصیفی- تحلیلی با رویکرد نظری تاریخ فرهنگی از طریق گردآوری اطلاعات در کتابخانه است. این مقاله با مطالعه و بررسی سکه های صفویه سعی دارد به سوالات زیر پاسخ دهد: ۱. ایدئولوژی مذهبی شیعه چه تأثیری بر تزیینات سکه ها گذاشته است؟ ۲. کتیبه ها و علائم سکه ها علاوه بر اینکه نشان دهندهٔ ارادت شاهان نسبت به ائمه هستند، در چه زمینه های فکری دیگر طراحی شده اند؟ مطالعه و بررسی نقوش و کتیبه ها نشان دهندهٔ تبلیغ ایدئولوژی شاهان صفوی برای مشروعیت حکومت شیعی و ادارهٔ جامعهٔ صفوی است که ریشه در اعتقادات و باورهای شیعی دارد.

 وقوع انقلاب اسلامی در ایران معادلات سیاسی امنیتی خاورمیانه را به طورکلی تغییر داد. یکی از مهم ترین این تغییرات تقابل ایران و عربستان به عنوان دو کشور قدرتمند و تأثیرگذار منطقه بود که قبل از آن، روابط به نسبت دوستانه و هماهنگی در سطح منطقه داشتند. در پاسخ به چرایی این تقابل، پژوهشگران دلایل زیادی را مانند رقابت ایدئولوژیک، رقابت هژمونیک، نقش قدرت های مداخله گر و... مطرح کرده اند. در این پژوهش تلاش شده است تأثیر ایدئولوژی مذهبی (رقابت ایدئولوژیک) در روابط تنش آلود بین ایران و عربستان سعودی به صورت ریشه ای و بنیادی بررسی شود  و روابط ایران و عربستان در قالب ایدئولوژی شیعه در مقابل ایدئولوژی وهابی بعد از انقلاب اسلامی و سپس در رقابت دو کشور سوریه و یمن مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس یافته های این مقاله ایدئولوژی مذهبی یکی از مهم ترین عوامل تنش زا بین دو کشور بوده که به شکل قابل توجهی در تحولات دهه اخیر در یمن و سوریه مشهود بوده است.