عادت های غذایی

بررسی های فراوانی در دانش پزشکی، رابطه تغذیه و بیماری را نشان داده است. الگوها (عادت ها) غذایی ناسالم، ریشه بنیادی پیدایش بیماری های مزمن است و آسیب های فراوانی به سلامتی افراد می رساند. هم چنین بررسی های دانش مندان علوم اجتماعی نشان می دهد که عادت های غذایی افراد رابطه ای پدید با عوامل روانی - اجتماعی و فرهنگی دارد. این پژوهش، برای یافتن رابطه برخی از عوامل روانی - اجتماعی و فرهنگی (جنسیت، فرهنگ، پایگاه اجتماعی - اقتصادی، دانش بهداشتی، و باورهای درباره سلامتی)، با الگوهای عادت های غذایی در دختران و پسران دانش جوی دانشگاه مازندران و دانشگاه پنجاب هند انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که عادت های غذایی با متغیرهای جنسیت، فرهنگ (ملیت)، پایگاه اجتماعی - اقتصادی خانواده، میزان توجه به سلامتی، باورهای درباره سلامتی، و دانش بهداشتی رابطه دارد. روی هم رفته، دختران بیش از پسران و دانش جویان هندی بیش از دانش جویان ایرانی عادت های غذایی سالم و سودمند دارند که آن ها را در برابر بیماری های مزمن غیر عفونی مقاوم می سازد.

هدف این پژوهش مقایسه عادت های غذایی سال های اولیه زندگی و سبک های دلبستگی دو گروه از دختران چاق و دارای وزن عادی 9 تا 11 سال بود. بدین منظور 150 دانش آموز چاق و 150دانش آموز دارای وزن عادی ساکن شهرستان رفسنجان با استفاده از روش نمونه برداری هدفمند انتخاب شدند و به پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه روش های جامع تغذیه شدن (ماشر-ایزنمن، 2007) و سیاهه دلبستگی به والدین (گالون و رابینسون، 2005) پاسخ دادند. نتایج آزمون مستقل نشان داد در زیرمقیاس های روش های تغذیه شدن (مانند استقلال عمل کودک، نظم جویی هیجانی با مواد غذایی، تشویق به تعادل و تنوع، استفاده از غذا به عنوان پاداش، مشارکت کودک در برنامه ریزی غذایی، اجبار به خوردن، ایجاد محدودیت با هدف سلامتی و با هدف کنترل وزن) بین دو گروه تفاوت معنادار وجود دارد. بین سبک های دلبستگی دو گروه تفاوتی مشاهده نشد. همچنین نتایج، تفاوت میان وزن هنگام تولد دو گروه و شاخص توده بدنی بیشتر والدین گروه دختران چاق را نشان داد. یافته های این پژوهش در شناخت علل چاقی دوران کودکی، پیشگیری از چاقی و طراحی مداخله برای درمان آن کاربرد دارد و می توان با آموزش های مناسب برخی از عادت های غذایی را در بستر فرهنگ تعدیل کرد.

آشپزی یکی از نمودهای تمدن و فرهنگ در هر قومیتی است و مطالعۀ شیوه­های پخت‌وپز و آیین­ها و باورهای در‌آمیخته با آن قدمی برای درک و شناخت بخشی از فرهنگ آن قومیت است. هدف از مقاله پیش­رو شناخت آن گوشه از فرهنگ پرمایة مردمان بوشهر است که در آشپزی بومی و سنتی آنان جلوه­گر می‌باشد. همچنین، گردآوری واژگان و اصطلاحات مربوط به آشپزی در گویش بوشهری به منظور حفظ آن از فراموشی و نابودی از دیگر اهداف این پژوهش به­شمار می­آید. داده­های این مطالعه به دو روش میدانی و کتابخانه­ای گردآوری شده و جامعۀ آماری، سالخوردگان کم­سواد ساکن شهرستان بوشهر می‌باشند. آن‌چه در این نوشتار آمده، دربرگیرندۀ عادت­های غذایی مردمان بوشهر، آیین‌های گره­خورده با آشپزی، توصیف غذاها، نان­ها، شیرینی­ها و حلواهای محلی همراه با فهرستی از نام ابزارها و اصطلاحات آشپزی رایج در گویش بوشهری است. فرهنگ آشپزی بوشهری همانند دیگر فرهنگ­ها تحت تأثیر شرایط زیست بومی و اقتصادی قرار دارد و بازتابندۀ باورهای دینی و آداب‌ورسوم ملی و نیز نمایانگر دیرینگی این قوم است. از آن‌جا که این فرهنگ امروزه در حال فراموشی است، هرگونه تلاش برای شناساندن و پاسداری از آن بایسته و ارزشمند می‌باشد.