وحیانیت نص(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
قبسات ۱۳۸۲ شماره ۲۹
حوزه های تخصصی:
موضوع وحیانی بودن نص از مهم‌ترین مباحث وحی است. طبق دیدگاه عمومی مسلمانان، یگانه، مصدر و منبع وحی و آیات قرآن کریم در لفظ و معنا، خداوند حکیم و علیم است. بسیاری از دانشمندان اسلامی وحیانی بودن نص قرآن کریم را امری مسلم گرفته و برخی دیگر از جمله علا مه طباطبایی به آن تصریح کرده‌اند، قلمرو وحیانیت نص در محدودة الفاظ، ترکیب و تنظیم آن‌ها است، و از آثار و نتایج آن، مهیمن بودن قرآن کریم بر دیگر کتاب‌ها، قدسی و ماورایی بودن، واقع نمایی و حقیقت‌پردازی و اعتبار والای سند آن است.
از ادلة آن می‌توان به اتفاق مسلمانان، اد‌عاهای خود قرآن کریم، از جمله آیات وحی، انعام، 15؛ طه، 114 و آیات دخالت نداشتن پیامبر در متن وحی، از جمله یونس، 15؛ نمل، 6 و نحل، 103 و ادلة بیرونی از جمله اُمی بودن پیامبر9، آیات تحد‌ی و اعجاز قرآن و تعبیر قرآن به قرائت و کتاب اشاره کرد.
مخالفان از عصر رسالت، همواره شبهه‌هایی را ضد بر علیه متن قرآن مطرح کرده‌اند تا آن را بشری جلوه دهند. مخالفان عصر رسالت، پیامبر را به سحر، افترا و اسطوره‌گویی متهم می‌کردند، در این عصر نیز خاورشناسان با طرح مصدر بودن تورات و انجیل برای قرآن و نیز قرآن لفظ و سخن محمد است، به تضعیف این نص الاهی می‌پردازند که از جمله می‌توان بروکلمان، ریچارد بِل، فیلیپ حتی، بول، ان جی داود و یوسف درة الحداد را نام برد؛ اما تمام مطالب آن‌ها برداشت‌های شخصی با دلیل‌های سست و بی‌پایه است. همچنین برخی از روشنفکران، وحی را تجربة نبوی و تابع پیامبر می‌دانند که شواهد تاریخی و آیات قرآن، همه نشان می‌دهد که «پیامبر» تابع وحی است نه «وحی» تابع او و وحی، تجربة او نیست.