کیفیت زیستی

سرمایه اجتماعی اگر چه مفهومی نوین و نوپا در عرصه مطالعات انسانی و شهری است اما این مفهوم ریشه در روابط نوع بشر دارد. امروزه این امر مسلم است که رسیدن به توسعه،جامعه مدنی، معیارهای جهان شمول و بستر مناسب برای زیست اجتماعی تنها با وجود سرمایه اجتماعی شکل می گیرد. هدف اصلی این مطالعه به دنبال یافتن رابطه میان اندازه جمعیتی شهرهای کوچک و تولید سرمایه اجتماعی و نقش آن ها در کیفیت زیستی مردم آنها می باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی استفاده از منابع کتابخانه ای و پیمایشی(پرسشنامه) برای سنجش کیفیت زیستی ساکنان شهرهای کوچک استان گیلان می باشد. داده های جمع آوری شده وارد نرم افزار Spss شده و سپس برای تعیین رابطه میان سرمایه های اجتماعی با ارتقاء کیفیت زیستی شهروندان از آزمون های توصیفی نظیر میانگین و آزمون های استنباطی پیرسون و تحلیل خوشه ای استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی آن است که اولاً شهرهای کوچک استان از لحاظ تشکیل سرمایه های اجتماعی متفاوت بوده و در بعضی از معیارها دارای وضعیت خوب و در بعضی دیگر وضعیت ضعیف حاصل شدند. همچنین سرمایه های اجتماعی رابطه معناداری با اندازه های جمعیتی آنها داشته و میزان این سرمایه های در شهرهای پرجمعیتی آنها چون آستانه، رضوانشهر و فومن دارای وضعیت مطلوب و در شهرهای کم جمعیتی چون ماسال، املش و سیاهکل وضعیت نامطلوب بوده است. ثانیاً ارتباط متقابل و معناداری میان سرمایه های اجتماعی و ارتقاء کیفیت زیستی ساکنان با توجه به اندازه های جمعیتی درشهرهای کوچک وجود دارد.

در ارزیابی تحول نظام های شهری، کمتر به نظریه هایی همچون «تحلیل جایگاه سرمایه های اجتماعی» در بُعد کیفی آن توجه شده و یا در صورت بررسی، تحلیلی همه جانبه و بهره گیری از شاخص های اساسی پیرامون مفاهیم «سرمایه اجتماعی» و «کیفی» بویژه در مورد شهرهای کوچک مقیاس مد نظر نبوده است. از این رو هدفِ مقاله حاضر، ارزیابی کیفیت زندگی در شهرهای کوچک استان گیلان با تأکید بر شهرهای املش، ماسال، تالش، رضوانشهر، سیاهکل و فومن با رویکرد مشارکت در شکل گیری سرمایه های اجتماعی است. روش انجام پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای- اسنادی، بررسی های میدانی و تحلیل های استراتژیک بود. در نهایت با استفاده از الگوی برنامه ریزی استراتژیک با SWOT، وزن دهی به هر کدام از متغیرها صورت گرفت و استراتژی مناسب بر اساس مطالعات فضایی ارائه شد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین کلی ویژگی های کالبدی- فضایی در محدوده مورد مطالعه از نظر مدیران 2.84، از دید شهروندان برابر با 2.36 و از نظر کارشناسان شهری 2.41 می باشد. همچنین، در بین شهروندان و کارشناسان شهری زیرشاخص های مشارکت (2.86) و فضاهای سبز (2.97) بیشترین امتیاز را به لحاظ شاخص های کیفیت زیستی دارند. همچنین به استناد ضریب همبستگی پیرسون بدست آمده برای شاخص های ارتقاء کیفیت زیستی و سرمایه های اجتماعی می توان گفت که بین این شاخص ها و مقیاس جمعیتی شهرهای مورد بررسی، ارتباط مثبتی وجود دارد.