اصل توجه

در این مقاله مسئله تحلیل فلسفی عمل و کنش انسان از دیدگاه علامه طباطبایی در رساله «المنامات و النبوات» مورد بحث قرار گرفته است. جناب علامه با طرح چند اصل فلسفی مهم می کوشد فرایند شکل گیری فعل اختیاری انسان را از منظر فلسفه عمل تبیین کند. اهم اصول مورد نظر ایشان عبارت اند از اصل نیاز، میل و گرایش، اصل توجه، اصل گزینش، اصل ضرورت اعتباری و اصل تشکیک وجودی. دیدگاه علامه با استفاده از این اصول و نحوه تعامل آنها درنهایت ما را به مُدلی از فلسفه عمل می رساند که در عین تشابه با کنش های فروانسانی و طبیعی- در سطح جمادات، گیاهان و حیوان ها- در مرتبه و سطحی بالاتر از مراتب و سطوح وجود و به نحو تشکیکی رخ داده، ویژگی های متفاوتی را بروز می دهد که منشأ انتزاع صفت های آگاهی و اراده و اختیار می شوند. درنتیجه و بر این اساس هیچ یک از نظریه وحدت انگاری تقلیل گرا و نظریه دوگانه انگاری تباینی، تفسیر درستی از کنش انسانی به دست نمی دهند، بلکه باید نظریه دوگانه انگاری تشکیکی- و مراتبی- را مبنای تحلیل و تبین کنش انسان قرار داد.

این پژوهش به منظور تحلیل محتوای مجله «رشد دانش آموز» بر اساس «الگوی خلاقیت پلسک» انجام شده است. روش پژوهش کیفی از نوع «تحلیل محتوا» است. جامعه آماری تحقیق شامل همه شماره های مجله رشد دانش آموز در شش ماه اول سال تحصیلی 97 - 1396 بوده است که به روش تمام شماری به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری تحقیق با توجه به طرح کدگذاری چک لیست وارسی محتوا بود که بر اساس الگوی خلاقیت پلسک ساخته شد و از ضریب پایایی قابل قبول (0/80) برخوردار بود. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش «آنتروپی شانون» نشان می داد، در محتوای رشد دانش آموز تا حدودی «اصل توجه» و مؤلفه های آن مدنظر قرار گرفته است. در رابطه با «اصل گریز» نیز یکی از ابعاد، یعنی «توجه به جزئیات» رعایت شده است. اما به سایر مؤلفه های اصل گریز، مثل «کوچک نمایی»، «بزرگ نمایی»، «معکوس سازی»، «جایگزینی»، «انعطاف» و «تقویت»، توجه چندانی نشده است. «اصل تحرک در عمل» نیز ضریب اهمیت بسیار پایینی را در رشد دانش آموز به خود اختصاص می دهد. به طورکلی، در مجله رشد دانش آموز میزان رعایت مؤلفه های الگوی خلاقیت پلسک بسیار کم بوده است و هماهنگی لازم در رعایت اکثر مؤلفه ها و در همه ابعاد وجود ندارد.