برتری دستی

" هدف: برتری دستی، بارزترین عدم تقارن رفتاری در انسان است. در مطالعه حاضر، مقایسه شیوع چپ دستی در بین دانش آموزان طبیعی و ناشنوا، تاثیر سن، جنسیت، و توصیه به استفاده از دست راست در اعمال تک دستی بر برتری دستی، فراوانی افراد چپ دست در خانواده دانش آموزان، تاثیر برتری دستی بر توانایی زبان انگلیسی و بررسی دیدگاه افراد جامعه نسبت به چپ دستان، مد نظر بود. روش بررسی: مطالعه مقطعی- مقایسه ای حاضر از طریق تکمیل پرسشنامه، با استفاده از مقیاس برتری دستی ادینبورگ روی 380 نفر دانش آموز طبیعی با انتخاب احتمالی و 380 نفر ناشنوای شدید یا عمیق حسی- عصبی مادرزادی با انتخاب غیر احتمالی و هدفمند در محدوده سنی 18-12 سال در شهر تهران صورت گرفت. به جز کم شنوایی در دانش آموزان ناشنوا، افراد مورد مطالعه ، هیچ گونه بیماری یا مشکل عصبی «نورولوژیک» تایید شده ای نداشتند. برای تعیین میزان و نوع کم شنوایی، به پرونده وضعیت شنوایی دانش آموزان و تایید شنوایی شناس مدارس ناشنوایان، استناد شد. یافته ها: در مطالعه حاضر، شیوع چپ دستی در دانش آموزان طبیعی %9.7 و در ناشنوایان 10% و بین آنها تفاوت معناداری وجود نداشت (p=0.901، z=-1.24). در هر دو گروه اگرچه شیوع چپ دستی در پسران بیش از دختران بود، اما جنسیت و سن بر نتایج به دست آمده تاثیری نداشت (P>0.05). توصیه خانواده و یا معلمان به استفاده از دست راست، در دانش آموزان طبیعی 16 درصد و در دانش آموزان ناشنوا 5 درصد بود و هیچ گونه توصیه اکید یا سخت گیری در این زمینه، اعمال نشده بود. فراوانی افراد چپ دست، در خانواده دانش آموزان طبیعی (%22.6) نسبت به دانش آموزان ناشنوا (%13.2) بالاتر و این اختلاف از لحاظ آماری معنادار بود (p=0.003، Z=-2.976). در هر دو گروه بین راست دستان و چپ دستان در امتیازات زبان انگلیسی، تفاوت معناداری وجود نداشت (P>0.05). همچنین، در بررسی دیدگاه افراد جامعه نسبت به چپ دستان، بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد (P=0.541، Z=-0.611). نتیجه گیری: شیوع چپ دستی در بررسی حاضر، به شیوع آن در آمریکای شمالی و اروپای غربی نزدیک بود و با آمار برخی کشورهای آسیایی تفاوت قابل توجهی را نشان داد. مشابهت مقادیر شیوع چپ دستی در دانش آموزان طبیعی و ناشنوا، فرضیه پرویک در خصوص عدم شکل گیری «برتری گوش راست» در ناشنوایان مادرزاد را تایید نکرد. "

برتری دستی و مهارتهای خود مراقبتی در کار درمانی جایگاه ویژه ای دارد و از مهارتهای بنیادی در توان بخشی میباشد. این تحقیق توصیفی - تحلیلی در مدارس آموزش و پرورش منطقه 11 شهر تهران در سال 1381 بر روی 61 دانش آموز عادی (32 عدد راست دست، 29 عدد چپ دست) پایه های تحصیلی آمادگی، اول و دوم انجام گرفت. میانگین سنی دانش آموزان عادی کمتر از دانش آموزان عقب مانده ذهنی بود (P=0.000). برخی از داده ها از طریق پرسشنامه های ویژه و داده های اختصاصی از طریق اجرای آزمون اختصاصی به صورت عملکردی از آزمودنی به عمل آمد. برتری دستی و مهارتهای خود مراقبتی آنها مورد مقایسه و ارتباط آن بین دو گروه محاسبه شد. بین میانگین قدرت گریپ دست راست و چپ آزمودنیهای راست دست مدارس عادی اختلاف معناداری وجود داشت (P=0.011) اما در آزمودنیهای چپ دست اختلاف معناداری وجود نداشت .(P=0.234) میان مهارتهای خود مراقبتی و قدرت گریپ آزمودنیهای عق مانده ذهنی و عادی ارتباط معناداری وجود دارد .(P=0.000) مقایسه مهارت دستی دو گروه از نظر آماری اختلاف معناداری را نشان میدهد .(P=0.000) مقایسه هم بستگی بین مهارت دستی با مهارت خود مراقبتی در آزمودنی های عقب مانده ذهنی معنادارتر از آزمودنی های عادی بود (P<0.05) و همبستگی بین برتری دستی و یا بیشتر از برتری دستی با چشم بود. در مقایسه دانش آموزان راست دست و چپ دست مدارس عادی براساس رتبه ی تولد اختلاف معناداری وجود دارد (P=0.001) ولی براساس سابقه ی چپ دستی در خانواده تفاوت معناداری وجود نداشت .(P=0.963) پیشنهاد میشود برای ارزیابی و تعیین برتری دستی از چند جنبه (قدرت، مهارت و از طریق پرسشنامه) مورد توجه قرار گیرد و به صرف نوشتن با دست اکتفا نگردد.

 هدف از اجرای پژوهش حاضر، تعیین تأثیر تمرین نروفیدبک با تأکید بر برتری دستی بر یادگیری مهارت پرتاب دارت بود. 39 دانشجوی دانشگاه شهید رجایی تهران (میانگین سنی: 57/2 ± 62/21 سال) به طور هدفمند در این پژوهش شرکت کردند. شرکت کنندگان پس از آموزش و مشاهده فیلم مربوط به مهارت پرتاب دارت و اجرای پیش آزمون (10 کوشش) در یکی از گروه های نروفیدبک راست دست، نروفیدبک چپ دست، کنترل راست دست و کنترل چپ دست قرار گرفتند. مرحله اکتساب شامل هشت جلسه تمرینی بود که در آن شرکت کنندگان در هر جلسه 20 کوشش تمرینی را پس از مداخله نروفیدبک انجام دادند. 72 ساعت پس از اتمام مرحله اکتساب، آزمون یادداری و سپس آزمون انتقال با دست غیربرتر انجام شد. تحلیل یافته ها در مرحله اکتساب نشان داد که اثر جلسات تمرین معنادار است؛ به عبارت دیگر، عملکرد پرتاب دارت شرکت کنندگان در طول جلسات تمرینی پیشرفت معناداری را نشان داد. همچنین، نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که تفاوت بین چهار گروه تمرینی در آزمون یادداری معنادار است؛ به این معنی که هریک از گروه های نروفیدبک در آزمون یادداری ، نمرات بیشتری را در مقایسه با گروه کنترل به دست آوردند؛ اما تفاوت معناداری بین گروه نروفیدبک راست دست و چپ دست وجود نداشت . از سوی دیگر، گروه های آزمایشی در مرحله انتقال، تفاوت معناداری با یکدیگر نداشتند. پروتکل اس ام آر/تتا با تقویت ریتم حسی حرکتی و به دنبال آن بهبود فرایندهای توجهی، به ارتقای عملکرد در مهارت پرتاب دارت منجر می شود و به نظر می رسد استفاده از این پروتکل می تواند به تسریع روند خبرگی در رشته دارت کمک کند.