خون بها

این نوشته بر آن است که نشان دهد دیه، خون بها و ارزش زن یا مرد نیست تا بر اساس آن بتوان گفت اسلام به زن بهایی کافی و مساوی مرد نداده و او را تحقیر کرده است. شواهدی مانند آیات و روایات مربوط به شان انسان (اعم از زن و مرد)، تساوی دیه اعضا با دیه انسان، تساوی دیه زن و مرد تا یک سوم، برابری دیه جنین، طفل، جاهل، و فاسق با انسان کامل، و میزان دیه ماه های حرام نشان می دهد دیه، نه به منزله قیمت افراد، بلکه جریمه و جبران خسارتی مالی است، که با توجه به نقش برتر اقتصادی مردان در خانواده ها و جوامع مختلف، تفاوت در میزان آن، تنها یکی از حکمت های این حکم است؛ زیرا هر چند احکام الهی تابع مصالح و مفاسد واقعی است، اما انسان. محدود توان احاطه به همه دقایق احکام را ندارد.

در مقاله حاضر رسم خون بری یا خون بس، به عنوان یکی از روش های سنتی حل منازعات قومی با منشا قتل در میان عشایر بختیاری شهرستان ایذه، مورد مطالعه قرار گرفته است. خون بس مانند دیگر سنت ها و رسم های سرزمین بختیاری نه تنها در ایل های دیگر لر، بلکه در میان دیگر اقوام ایرانی، از جمله عرب ها و بلوچ ها هم با نام ها و عناوین دیگر، رایج است. وجود و رواج رسم خون بس در میان اقوام مختلف، البته به معنای یکسانی آن در تمام جرییات نیست، و به خصوص در آیین برگزاری، میزان غرامت یا خون بها و نوع خون بها تفاوت های قابل ملاحظه ای دیده می شوند، که نشانگر تغییر در این رسم در مناطق مختلف کشور احتمالا بر اساس میزان توسعه یافتگی است. در حالی که از تداوم این رسم در میان اقوام مختلف صحبت می کنیم، نباید فراموش کرد که تحت تاثیر عوامل مختلف، آفتاب عمر این رسم رو به افول است. به همین سبب مطالعاتی از این دست در کنار پرسش های اساسی ملازم با آن، از جهتی تلاشی است برای مستند کردن این رسم قضایی. با توجه به این که پژوهش حاضر به دنبال ادراک معنایی است، از روش پژوهش کیفی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهند که علی رغم وجود تشکیلات حقوقی و قضایی مدرن، بسیاری از خانواده های جامعه عشایری شهرستان ایذه ترجیح می دهند منازعات ناشی از قتل را از طریق رسم خون بس فیصله دهند