آزمون هوش

آزمون هوشی ماتریس‌های پیشرونده ریون از آزمون‌های معتبر هوشی است که به‌منظور سنجش و اندازه‌گیری هوش کلی (عامل g) از پایایی و روایی قابل قبولی برخوردار است. فرم پیشرفته این آزمون برای سنجش هوش افراد درخشان و برجسته (از نظر هوشی) و دانشجویان، ابزار سودمندی محسوب می‌شود. هدف این پژوهش آن بود که پایایی و روایی این آزمون برای سنجش هوش دانشجویان بررسی شود و سپس معادل‌های بهره هوشی نمرات خام افراد به‌دست آید. به همین منظور، از جامعه آماری دانشجویان مشغول به تحصیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در سال تحصیلی 85 ـ 1384 یک نمونه 707 نفری به روش تصادفی انتخاب شدند و مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج به‌دست آمده نشان داد که آزمون ماتریس‌های پیشرونده ریون پیشرفته به‌منظور اندازه‌گیری هوش عمومی دانشجویان از پایایی و روایی معناداری (01/0 P<) برخوردار است. با استفاده از روش محاسبه نمرات استاندارد (نمرات z)، معادل‌های بهره هوشی در مقیاس هوشی وکسلر با میانگین 100 و انحراف معیار 15 به دست آمد. همچنین بین میانگین نمرات خام دختران و پسران در این آزمون تفاوت معناداری (01/0 P<) مشاهده نگردید. مقایسه میانگین نمرات خام آزمودنی‌ها در سنین مختلف نشان داد که بعد از 18 سالگی تفاوت معناداری بین میانگین نمرات وجود ندارد.

هدف پزوهش حاضر انطباق و هنجاریابی آزمون هوش نوجوانان کتل برای دانش آموزان 14-8 ساله ی شهر آذرشهر است. روش پژوهش از منظر هدف، کاربردی و از حیث گردآوری داده ها توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل دانش آموزان پایه های دوم ابتدایی تا هشتم ابتدایی شهر آذرشهر در سال تحصیلی 1395-1394 بود که تعداد 562 تفر از آنان به عنوان نمونه ی پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند و ابزار مورد استفاده ی پژوهش، آزمون هوش نواجوانان کتل فرمB بود که پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ 84/0 به دست آمد و روایی سازه آن از طریق تحلیل عاملی تأییدی صورت گرفت که تمامی شاخص برازش و مدل تأیید شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که این آزمون از روایی و اعتبار قابل قبول برخوردار است. هم چنین معناداری آزمون براساس تفکیک سنی با استفاده از آزمون واریانس یک راهه و تعامل جنسیت و پایه های تحصیلی از طریق واریانس دوراهه مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن ها نشان دهنده ی تفاوت معناداری بین گروه ها بود. و جدول نرم برای آزمون هوش کتل براساس نمره های هوش بهر انحرافی (15= Sd و100M= ) محاسبه و تنظیم شد.

زمینه و هدف: آزمون هوشی ماتریس های پیش رونده ریون از آزمون های معتبر هوشی است که به منظور سنجش و اندازه گیری هوش کلی (عامل عمومی) استفاده می شود. فرم رنگی کودکان این آزمون برای سنجش هوش کودکان 6 تا 11 ساله، ابزار سودمندی محسوب می شود. هدف از این پژوهش، تعیین شاخص های روان سنجی و هنجاریابی این آزمون برای سنجش هوش دانش آموزان ابتدایی شهر رشت بود. روش: پژوهش حاضر از نوع هنجاریابی بود. در این مطالعه جهت تعیین روایی مقیاس از تحلیل عامل تأییدی استفاده شد. جهت برآورد پارامترها از روش برآورد کم ترین مربعات وزنی تعدیل شده با نرم افزار ام پلاس 4/7 استفاده شد. بدین منظور از جامعه آماری دانش آموزان دوره ابتدایی رشت که در سال تحصیلی 1399-1400 مشغول به تحصیل بودند (48500)، نمونه ای به حجم 1643 دانش آموز به روش تصادفی خوشه ای از مناطق برخوردار و نیمه برخوردار انتخاب شده و مورد آزمون قرار گرفتند. ابزارهای سنجش شامل ماتریس های پیش رونده رنگی ریون 36 گویه ای (1949) و بخش غیرکلامی ویراست پنجم مقیاس هوشی استنفورد بینه (1390) بود. یافته ها: در بررسی روایی آزمون، نتایج نشان داد همبستگی مثبت و معناداری بین مقیاس ماتریس های پیش رونده رنگی ریون و استنفورد بینه وجود دارد (0/001P<، 0/758r=) که حاکی از روایی همگرای مطلوب ماتریس های پیشرونده رنگی ریون است. همچنین در برسی اعتبار این آزمون، ضریب آلفای کرونباخ و بازآزمایی در کل و به تفکیک جنسیت محاسبه شد که هم ضرایب همسانی درونی و هم ضرایب بازآزمایی مقیاس ماتریس های پیش رونده رنگی ریون در کل مقیاس و به تفکیک جنسیت، بیش از 7/0 به دست آمد. همچنین با استفاده از روش محاسبه نمرات استاندارد (نمرات z)، معادل های بهره هوشی دانش آموزان 6 پایه تحصیلی دختران و پسران (پایه های یکم تا ششم) در مقیاس هوش استنفورد- بینه، با میانگین 100 و انحراف معیار 15 به دست آمد. نتیجه گیری: ماتریس های پیش رونده رنگی ریون ابزار مناسبی برای اندازه گیری هوش عمومی است. تعیین هنجارهای محلی برای آزمون هوش ماتریس های پیش رونده رنگی و مناسب بودن آزمون های روان سنجی غیرکلامی با هدف شناسایی دانش آموزان با مشکلات یادگیری لازم است.

هدف از انجام این پژوهش هنجاریابی آزمون هوشی دومینو 48 [D48] برای جامعه ی دانش آموزان دبیرستان های اهواز و بررسی روایی و پایایی این آزمون در جامعه ی مورد نظر بود. بدین منظور به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 1008 دانش آموز شامل 502 دانش آموز دختر و 506 دانش آموز پسر از 24 دبیرستان انتخاب شدند. آزمون دومینو 48 به صورت گروهی در کلاس های درس اجرا شد. بر اساس داده های به دست آمده، برای گروههای سنی 15 تا 18 سال دختر و پسر، هنجار های جداگانه تهیه شد. نتایج نشان دادند که آزمون دومینو 48 دارای روایی نسبتاً خوبی است. همبستگی این آزمون با ماتریس های پیشرو استاندارد (SPM)، 56/ و با میانگین نمره های درسی، 48/ به دست آمد. همچنین نتایج این مطالعه نشان داده است که آزمون مذکور از پایایی قابل قبولی برخوردار است. ضرایب پایایی با روش بازآزمایی با فاصله ی زمانی دو هفته 90/0 و با روش زوج- فرد و تصحیح با فرمول اسپیرمن- براون 91/0 به دست آمد. میانگین نمره های پسران در آزمون D48 بطور معنی داری بیشتر از میانگین نمره های دختران بوده است (001/>p).