سیسیل

هدف این مقاله آن است که سفالگری اسلامی چه تأثیری بر نمونه های سیسیلی آن در طول دوره ورود و پذیرش اسلام در قرن سوم ه.ق در این سرزمین، تا حداقل چند قرن بعد داشته است و اینکه آیا این فرایند تأثیرپذیری به صورت متقابل بوده و یا فقط یک جانبه بوده است. این پژوهش با استفاده از جمع آوری اطلاعات به شیوه تاریخی و کتابخانه ای و با ارائه نمونه های تصویری، ابتدا به مطالعه سیر تاریخی ورود اسلام به جزیره سیسیل و سپس به بررسی و تحلیل تأثیرات متقابل ورود اسلام بر زندگی ساکنین مسلمان پرداخته است. هدف آن است که با مطالعه ویژگی های هنر سفالگری اسلامی در قرون اولیه اسلامی و به ویژه از قرن سوم هجری قمری و بررسی مشخصه های هنر سفالگری در سیسیل از قرن نهم میلادی (مصادف با ورود اسلام) و با توجه به ویژگی های مشترک و نقاط افتراق، تأثیرپذیری سفالگری سیسیل از سفالگری اسلامی با ارائه چند نمونه از هنر این مناطق در قرون یاد شده مورد استدلال واقع شود. نتایج این پژوهش در راستای شناخت چگونگی و میزان تأثیرگذاری اسلام و هنر و فرهنگ اسلامی بر فرهنگ سرزمین های مفتوحه و شیوه های زندگی آن ها اعم از تولیدات هنری و صنایع دستی، راهگشا خواهد بود.

روابط بین اروپا و جهان اسلام دارای تاریخی طولانی و پر فراز و نشیب است که می توان آن را در سه کلمه ی جنگ های خونین، تبادلات فرهنگی و تقابلات اقتصادی بررسی کرد. کشور ایتالیا در دنیای غرب یکی از کشورهایی است که به طور مستقیم با هر سه نوع این تبادلات در ارتباط مستقیم بوده است. از آنجایی که حضور مسلمانان در این کشور در سال ۸۲۷ میلادی و با فتح سیسیل آغاز شد و به صورت بسیار آهسته در جغرافیای این کشور پیش رفت، میتوان تاثیر آن را در فرهنگ و هنر کشور ایتالیا -به خصوص جنوب و مرکز آن- بررسی کرد. پژوهش های پیرامون چرایی و چگونگی این تاثیرات فرهنگی در دو دهه ی اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. مقاله ی پیش رو در پی آن است که با بررسی حضور اشیا اسلامی و الگوهای مشتق شده از این هنر در نقاشی و معماری استان توسکانی-به عنوان مهم ترین مرکز هنری در مرکز ایتالیا- چگونگی تاثیر ارتباطات دیپلماسی بر هنر را توضیح دهد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که هنر اسلامی در انواع مختلف آن به عنوان نمادی از تمدن اسلامی مورد توجه هنرمندان ایتالیایی بوده است. این مقاله با استفاده از منابع تاریخی و روش پژوهش کتابخانه ای به تطبیق آثار مذکور پرداخته و خلال آن روابط جاری بین استان توسکانی و کشورهای اسلامی را بررسی کرده است.

تاریخ محلی در شکل بررسی تاریخ اجتماعی و جغرافیای تاریخی در بسیاری ازمصادر قرون وسطی تولید شده است و بخشی از میراث تاریخ نگاری ایرانی و اسلامی و عربی در قرون وسطی است. از یعقوبی و ابن حوقل و مقدسی تا یاقوت که نخستین دایره المعارف تاریخ محلی را عرضه کرده است، مجموعه های کاملی از موضوعات اصلی تاریخ محلی را در اختیار آیندگان قرار داده اند. یکی از موارد ویژه تاریخ محلی سیسیل است. اخبار گوناگون صقلیه در مصادر اسلامی به طور بسیار واضح و جامع منعکس شده است .بر اساس این اطلاعات نمونه برتری از تاریخ محلی قابل نگارش است. پژوهش حاضر نشان می دهد که تاریخ نگاری مصادر اسلامی از سیسیل مواد مناسب و کافی فهم تاریخ محلی و تاریخ اجتماعی را ارایه کرده است و الگوی نگارش جغرافیای تاریخی و تاریخ محلی است. ابن حوقل (988)جغرافی دان نمونه در نگارش جغرافیای تاریخی است که صوره الارض او مواد خام و اصلی تاریخ اجتماعی و الگوی نگارش تاریخ محلی بویژه در مورد سیسیل است. در تقسیم بندی کنونی کشور ایتالیا، سیسیل همچنان یکی از پنج ایالت و ناحیه مهم آن کشور است که دارای موقعیت محلی خاص است، زیرا سیسیل معاصر دارای حکومت و قوه مجریه مخصوص به خود است و جمعیت پنج میلیونی امروز سیسیل مرکب از نژادهای باستانی فراوان و گوناگون است که فرهنگ آداب و رسوم و بشره و قیافه و پوشاک وعادات خود را حفظ کرده اند. در منابع اسلامی این خصوصیت منحصر به فرد سیسیل در تاریخ محلی مورد توجه راویان آن قرار گرفته است و آنها عناصر اصلی تاریخ نگاری محلی از یک شهرو ناحیه خاص را در مورد صقلیه به شکل کامل آورده اند. پژوهش حاضر تاریخ محلی صقلیه در دوره اسلامی است که حدود دویست سال طول کشیده است .این تاریخ محلی وصف ناحیه ای صقلیه براساس الگوهای جهانی تاریخ محلی نگاری صورت گرفته است .پژوهش حاضر تدوین بخشی از کتاب نقد و بررسی مصادر، مآخذ و منابع تاریخ نگاری در غرب اسلامی افریقیه، مغرب و آندلس است که حکایت از این دارد مصادر و منابع و مآخذ و اسناد و مکاتیب و آثار اسلامی قرون وسطی پیشگام تولید تاریخ محلی و تاریخ اجتماعی و جغرافیای تاریخی بوده اند.

در قلب دریای مدیترانه، جزیره ای است که با نام سیسیل (صقلیه) شناخته می شود. این جزیره با آب و هوای معتدل مدیترانه ای و خاک حاصلخیز، سرزمینی زیبا و پربار است. از طرف دیگر سیسیل در نقطه تلاقی دو قاره اروپا و آفریقا قرار دارد و نزدیک ترین مسیر ارتباطی میان این دو قاره پس از تنگه جبل الطارق به شمار می رود. همین موقعیت جغرافیایی، سیسیل را در طول تاریخ آماج حملات و تهاجمات بسیاری قرار داده است. مسلمانان یکی از این گروه ها بودند که بارها این جزیره را مورد هجوم قرار دادند. نویسنده به روش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش است که روند تاریخ فتوح مسلمانان در جزیره سیسیل چگونه بوده و چیرگی مسلمانان بر آنجا در طول سده ها، چه دستاوردهای فرهنگی و تمدنی برای مردم آن سامان داشته است. پژوهش ها نشان می دهد دودمان های حکومتگر مسلمان در جزیره، فرهنگ و تمدن اسلامی را شکوفا کردند و آن گسترش دادند. تأثیرات این شکوفایی به ویژه در قالب هنر و معماری حتی پس از فروپاشی حکومت های اسلامی و در دوران نورمان های مسیحی نیز ادامه یافت. برخی از نورمان ها نسبت به مسلمانان تسامح و مدارا داشتند و این امر باعث شد که تأثیرات فرهنگ و تمدن اسلامی در جزیره، همچنان محسوس باشد.