جنگل نشینان

در این تحقیق با روش پیمایشی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی های جنگل نشینان غرب استان مازندران بررسی شده است. جامعه آماری شامل اعضای تعاونی های جنگل نشینان غرب استان مازندران بود. نتایج تحقیق نشان داد که برخی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی ها به ترتیب اولویت عبارت اند از: تعداد روستاهای تحت پوشش، مساعدت و همکاری بیشتر اداره منابع طبیعی با تعاونی، میزان اطلاعات فنی اعضا، تعداد کارکنان تعاونی، افزایش سرمایه گذاری مردم و فعالیت های جنبی تولیدی گروهی مانند پرورش ماهی. در تحلیل عاملی، متغیرهای موفقیت تعاونی های جنگل نشینان در چهار عامل اصلی دسته بندی شدند که در مجموع 38/70 درصد واریانس کل را تبیین کردند. این عوامل عبارت بودند از استفاده از نیروی اعضا در فعالیت های تعاونی، میزان کارکرد اعضا و کارکنان، نظارت و آموزش، و ارتباطات اجتماعی.

این مقاله اثرات اجرایی طرح ساماندهی خروج دام از جنگل را بر جنگل نشینان بخش مرکزی شهرستان رضوانشهر استان گیلان مطالعه می کند. برای این منظور از دو گروه افراد درگیر دراین طرح، مسئولین و کارشناسان مجری طرح و خانوارهای مشمول طرح جابجایی نظر سنجی به عمل آمد. نتایج عمده تحقیق به شرح زیر می باشد. طرح ساماندهی خروج دام از جنگل از لحاظ تأمین و ارائه خدمات عمومی.برای جنگل نشینان در محل زندگی جدید تا حدودی موفق بوده است، اما از لحاظ تأمین اشتغال، تولید و درآمد زایی موفقیت چندانی نداشته است. اکثریت خانوارهای مشمول طرح به دلیل جابجایی شغل اولیه خود را از دست داده‌اند در مقابل در محل اسکان جدید اقدامات جدی برای اشتغال آن ها صورت نگرفته است. به همین خاطر جمعیت جابجا شده عملاً از چرخه تولید کنار رفته و درآمد پیشین خود را از دست داده و منجر به نارضایتی اکثر خانوارهای مشمول طرح شده است. این بررسی نشان می دهد که ادامه چنین سیاستی با مشکل مواجه خواهد شد مگر اینکه مسئولین راهکارهای مناسبی را برای ایجاد اشتغال و تأمین منابع درآمدی مناسب برای خانوارهای مشمول طرح بیاندیشند. استفاده از رویکرد مشارکتی مردم محلی از جمله روش‌هایی است که امروزه در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد ضمن محافظت از جنگل به کاهش فقر و افزایش پایداری محیط زیست و ایجاد قوانین مؤثر کنترل جنگل کمک کند.

در دهه های اخیر جلب مشارکت مردمی در بهره برداری از منابع طبیعی مورد توجه کشورهای مختلف بوده است. یکی از الگوهای بهره برداری از منابع جنگلی در ایران، ایجاد شرکتهای تعاونی است که در مناطق شمال کشور به ویژه غرب استان مازندران و در شهرستان رامس ر متم رک ز شده است. ب ررسی نقش عض وی ت در ش رکت های ت عاونی جن گل نشینان  در بهره برداری بهینه از منابع جنگلی امری بسیار مهم شمرده می شود که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. بنابراین، هدف کلی این تحقیق بررسی نقش عضویت در تعاونیهای جن گل نشینان در به ره برداری از منابع جنگلی غرب استان مازندران در محدوده زمانی  1384- 85  بوده است. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و روایی ابزار تحقیق یعنی پرسشنامه، با استفاده از دیدگاه استادان و کارشناسان مورد تأیید قرار گرفته و پایایی آن 81/0 به دست آمده است. جامعه آماری شامل جنگل نشینان عضو (570=1N) وغیر عضو تعاونی (10596=2N) درغرب استان مازندران و نمونه آماری شامل76 نفر افراد غیر عضو و75 نفر عضو است. نتایج آزمون t نشان داد که بین میزان مشارکت افراد عضو و غیر عضو در بهره برداری از منابع جنگلی تفاوت معنی داری وجود دارد. تحلیل همبستگی نیز نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین میزان مشارکت افراد مورد مطالعه در زمینه بهره برداری از منابع جنگلی وجود دارد. آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد که مجموع متغیرهای حفاظت و توسعه به میزان 8/66 درصد از واریانس متغیر وابستۀ بهره برداری را تبیین می کنند. این مطلب نشان می دهد در این تحقیق متغیرهایی که مقدار قابل ملاحظه ای از واریانس کل را تبیین کرده اند مورد شناسایی و بررسی قرار گرفته اند.

توسعه پایدار که در کلی ترین مفهوم، تامین کننده نیاز نسل حاضر و نسل های آینده و یا فردا را در امروز دیدن باشد، همواره موضوع حفاظت از زمین و به تبع آن حفاظت از جنگل ها را مد نظر قرار می دهد. هدف از این تحقیق بررسی نقش مسائل اقتصادی اجتماعی م ؤثر بر مدیریت جنگل در یکی از مناطق ایران و تورانی، باغ شادی در شهرستان خاتم و شناخت بیشتر این موضوعات و ارتباط آن با حفاظت و بهره برداری از جنگل ها صورت گرفته است. وسعه پایدار که در کلی ترین مفهوم، تامین کننده نیاز نسل حاضر و نسل های آینده و یا فردا را در امروز دیدن باشد، همواره موضوع حفاظت از زمین و به تبع آن حفاظت از جنگل ها را مد نظر قرار می دهد. هدف از این تحقیق بررسی نقش مسائل اقتصادی اجتماعی م ؤثر بر مدیریت جنگل در یکی از مناطق ایران و تورانی، باغ شادی در شهرستان خاتم و شناخت بیشتر این موضوعات و ارتباط آن با حفاظت و بهره برداری از جنگل ها صورت گرفته است. تحقیق حاضر از نوع پیمایشی و به روش توصیفی، همبستگی بوده و به شیوه میدانی و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است.

هر فردی از محیط طبیعی خود تصویر ذهنی دارد. برای توصیف چنین تصاویر ذهنی، جغرافیدانان فرهنگی از اصطلاح ادراک محیطی کمک گرفته اند. برای درک چرایی استقرار گروههای انسانی در محیط طبیعی شان، جغرافیدانان نه فقط باید از خصایص محیط مربوطه آگاه باشند، بلکه همچنین بایستی با نحوه نگرش و ادراک واجدین فرهنگ نسبت به محیط طبیعی نیز اطلاع داشته باشند. بطور کلی درک مردم از محیط زیست شان همانند تجربه هایشان نسبت به یکدیگر فرق می کند و همچنین علایق شان هم نسبت به یکدیگر متفاوت میباشد ، بطوری که ارزشها، اعتقادات ریشه دار و یا هر آنچه که برای اشخاص و جامعه ارجحیت دارند بر ادراک و معرفت آنان تأثیر گذارند . سازمان فضایی منابع طبیعی شمال ایران و فرمهای فضایی شکل گرفته در آن تا حدود زیادی به نوع منابع محیطی موجود در آن (جنگل، مرتع، رودخانه های پرآب، چشمه های فراوان و ...)، و همچنین به ادراک محیطی ساکنین آن بر میگردد. بنابراین شناخت میزان ادراک آنان در مورد نقش ، کیفیت و علل تخریب منابع طبیعی  بمنظور اصلاح و ترمیم شکافهای ایجاد شده که بواسطه برهم خوردن تعادلهای محیطی در این سازمان فضایی بوجود آمده از ضروریات اساسی میباشد، امری که تا بحال کمتر به آن توجه شده و بیش از دو دهه است که با صرف میلیاردها ریال هزینه های تحقیقاتی و مطالعاتی سعی در القای این دیدگاه میباشد که عامل اصلی این بهم ریختگی جنگل نشینان و معیشت دامداری سنتی مربوط به آنان می باشد، حال آنکه بنظر می رسد نگرش و نحوه بهره برداری از منابع طبیعی حوزه های آبخیز شمال ایران با نوع و میزان ادراک محیطی جوامع محلی ( ساکنین قلمروهای جلگه ایی – میانکوهی و کوهستانی ) ساکن آن ارتباط معنی داری را دارد . ایده ایی که این تحقیق بدنبال بررسی آن میباشد . نتایج آنالیز آماری نشان داده که در قلمرو ادراکی پاسخهای ساکنین دائم و موقت به گزینه های مربوط به نقش، کیفیت و علل تخریب منابع طبیعی حوزه با استفاده از آزمون (X 2 ) بسیار معنی دار بوده، بطوریکه سطح ادراکی ساکنین موقت به نظرات کارشناسی نزدیکتر از ساکنین دائمی نشان داده است